Rekabette Ana Faktör Fark Yaratacak İş Modelleridir

Levent Taşkın 
 

[Yayım Tarihi: 27 Aralık 2024]

Günümüzde teknolojinin ilerlediği, robotların insanın yaptığını daha kısa sürede ve daha nitelikli yaptığı; dijitalleşmenin her alanda yaygınlaşıp artık akıllı teknolojilerle her şeyin kontrolünün parmak ucumuzda olduğu, rekabetin ve karlılığın gittikçe arttığı bir dönemde liderlik ve yönetim anlayışı da değişmiştir. İş modellerinde, hizmet ve ürünlerde ark yaratamadığınız sürece rekabette ayakta kalmak zorlaşmaktadır. Müşteriler her gün daha hızlı, daha esnek, daha zaman kazandıran, daha tasarruflu, daha az maliyetli, daha teknolojik ürün ve hizmetler istemektedir. 

Fark yaratmak, bir bakıma görülmeyeni ama inandığımız bir şeyi görünür kılmayı sağlamaktır. Bir kez fark yarattığımızda bir değişimi başlatmış oluruz. Bu şekilde bir sistemin değişmesine sebep olmuş oluruz. Farklılık markayı da rakipsiz kılar, fiyat rekabetinden de korur.

Rekabette kolaylıkla taklit edilemeyen çözümler ve iş modelleri önemlidir. Parayla alınabilecek ve herkesin kolay uygulayabileceği sistemler rakipler için kolay taklit edilirken, yaratıcı ve beklentileri aşan teknoloji ağırlıklı metotlar, ürünler ve servisler hemen taklit edilemediğinden ve kurum kültürü olarak çabuk içselleştirilemediği için önemli ölçüde rekabette fark yaratır.

Rekabette şirket içerisindeki iş birliği ve güven kültürü de önemli bir faktördür. Yukarıdan aşağıya ve bölümler arası doğru ve etkin iletişim yöntemleri ve bunun verimliliğini kontrol eden bir üst akıl herkesin tek bir dil ile hedefe odaklanmasını sağlar. Zaman ve hız kazandırır, bilgiyle ve bütüne bakarak çalışmayı sağlar. Bununla birlikte uygulanan adil ve şeffaf yönetim, ölçülebilir performans ölçümleri, geri bildirim kültürünün aktif olarak kullanılması ve etik çalışma ortamı hem çalışanlarda hem müşterilerde güven yaratır. Güven duyulan bir ortamda, birlikte ekip olarak çalışma isteği, önerilerin sunulması fikirlerin kolayca söylenmesi, yeni fikirlerin ortaya çıkması, özgün düşüncelerin teşvik edilmesi rekabette farklı çözümlerin ortaya çıkmasına olanak tanır. 

 

İletişimin ve güven duygusunun yüksek olduğu şirketlerde bilginin kolay paylaşılması, fikirlerin geliştirilmesi, eleştirilerin açık ve yapıcı olması, eksikliklerin çabuk ortadan kaldırılması, hatalardan ders çıkarılması, sorumluluk alınması, güçlü yönleri olan kişilerin değişimli liderlik yapması kendiliğinden mümkün olur. Bunun yanı sıra yeni projelere ait gizli bilgilerin, şirketteki yenilikçi çalışmalara ait fikirlerin rakiplere karşı korunmasını garanti eder.  


Rekabeti en iyi anlatan hikâye ile konuya devam etmek isterim:

Her sabah Afrika’da bir ceylan uyanır. Kafasında tek bir düşünce; en hızlı koşan aslandan daha hızlı koşabilmek, yoksa aslan tarafından yenilecektir.

Her sabah Afrika’da bir aslan uyanır. Kafasında tek bir düşünce; en yavaş koşan ceylandan daha hızlı koşabilmek, yoksa açlıktan ölecektir.

Aslan da olsanız, ceylan da olsanız,  güneş doğduğunda bilmeniz gereken dünden daha hızlı koşuyor olmanız gerektiğidir. Aksi takdirde ertesi gün olmayacaktır. 
 

Aslansanız ve en yavaş koşan ceylanı dün yakalamışsanız ve bugün bir ceylan daha yakalamak istiyorsunuz, en yavaş ceylan bugün sizden daha hızlıdır. O halde düne göre bugün hızınızı artırmanız gerekmektedir.

Ceylansanız ve henüz aslan sizi yakalamamışsa bugün dünden daha hızlı olmalısınız. Çünkü aslanın hedefinde siz olabilirsiniz.

Hayat akarken, av da olsanız avcı da olsanız hayatta kalmanızı, yaşama devam edebilmenizi belirleyen ne kadar rekabetçi olduğunuzdur. 
 

Görsel: Medium'da Jack Purdy
 

Rekabetçi olmak öncelikle liderlik becerisiyle orantılıdır. Lider bir yöneticinin en önemli yetkinliği yenilikçi vizyonu ve fark yaratacak stratejik düşünme yeteneğidir. Kendisini güncel tutmalı, sürekli gelişmeye açık olmalı, öğrenmeye istekli olmalı ve gelişen teknoloji ile değişen müşteri beklentilerine göre yeni projeler yaratabilmelidir. Bunun için etrafındaki herkesin yetkinliğini ve yeteneğini doğru kullanmayı da bilmelidir. Birlikte düşünmek ve farklı fikirlerin ortaya çıkmasına olanak sağlayacak yöntemler ve görevler ile çalışanlara sorumluklar vermeli, onları dinlemeli ve onlara doğru sorular sorarak katılımcı olmaya teşvik etmelidir. 

İş hayatında fark yaratan rekabette öne çıkar. Sürdürülebilir bir başarıyı sağlar. Memnun personel ve bağlı müşteriler yaratır. Böylece karlı bir büyümeyi sağlar. İş yapış biçiminin değişmesi, hedef müşterilere ulaşmanın ve onları etkilemenin yöntemlerinin farklılaşması, iş süreçlerinin kolay ve hızlı hale getirilmesi rekabette fark yaratmak için çok önemlidir. Müşteriler ulaşmada dijital pazarlamayı kullanmadan, belirli kitlelere ulaşmanız neredeyse imkansız hale gelmiştir. 

Dijitalleşme ile birlikte başlayan dijital marketing ve dijital içerikleri okuyabilmeyi, farklı sunum ve pazarlama tekniklerine ait becerileri, medyanın ve iletişim araçlarının dijitalleşmesine yönelik teknolojiyi, Lot Takibi ve ERP sistemlerinin getirdiği analizleri, üretim ve ARGE’deki yeni teknolojileri üst düzeyde kullanabilme becerisini fark yaratacak çözümlerde kullanmayı bilmek özellikle Y ve Z kuşağı ile çalışırken çok önemlidir. 

Rekabette fark yaratmak için şirketlerde teknoloji, dijitalleşme ve insan odaklı bir vizyonun hayata geçirilmesi ve buna ait alt yapı ile çalışma kültürünün oluşturulması gereklidir.


Rekabetçi olmak; yenilikçi olmakla, çevik ve atik olma becerisiyle, yetkin ve yetenekli insan faktörüne önem vermekle, stratejik düşünme becerisiyle, tüm süreçleri dijitalleştirmeye önem vermekle, trendleri yaratacak düşünce sistemiyle bağlantılıdır. 

Özetle rekabetçi olmanın ana unsuru, yönetimin ve yöneticilerin rekabete yönelik insan kaynağına önem vermesi ve sürekli fark yaratacak ürün ile hizmetlere odaklanacak bir iş modelini içselleştirmeleri gerekir. Çünkü her gün sizden daha hızlı koşacak bir ceylan vardır. Bu nedenle iş hayatında yöneticilerin her gün kendisine sorması gereken temel soru, ‘’ “Farklılık yaratmak için ne yapabilirim” ve “ne yapmalıyım?” olmalıdır. Aksi takdirde geç kaldığında ya yem olursun ya da aç kalırsın. Geç kalmak kaybetmek demektir.