Kablo Tanımı ve Yapısal Özellikler Yazı Dizisi-1

Kablo Tanımı ve Yapısal Özellikler

Yazı Dizisi-1

Aysun Pınarbaşı

Kablo, elektrik enerjisini ve elektriksel işaretleri ileten, iki elektrik cihazını birbirine elektriksel olarak bağlayan, elektriksel olarak yalıtılmış, bir veya birden fazla damardan meydana gelen bir araçtır. Kablolar; tek damarlı ve çok damarlı kablolar olarak ikiye ayrılmaktadır.

Zayıf Akım Kablolarının Yapısal Özellikleri

Genellikle zayıf akım kabloları 10 farklı yapıdan oluşmaktadır.

İletken

Damar

Damar Yalıtımı

Fitil-Kör Damar

Ayırıcı Bantlar

İç Kılıf ve Dolgular

Ekranlar

Ayırıcı Kılıflar

Metalik Zırhlar

Koruyucu Dış Kılıflar

Ana yapıyı kısımlarına göre inceleyelim:

İletken

İletken, elektrik enerjisini veya elektriksel işaretleri iletmekte kullanılan bir veya birden çok telden meydana gelen, yalıtılmış veya yalıtılmamış tel veya tel demetidir.

Kablolarda kullanılan iletkenler, geometrik kesitleri (mm²) veya çapları (mm) ile ölçülendirilmektedir. Bununla birlikte Amerikan ölçü sistemi olan AWG ile de ölçülendirilen iletkenler bulunmaktadır.

İletkenin en önemli özelliği elektriksel direncidir. Temel olarak; bir malzemenin, elektrik akımının akışına karşı gösterdiği zorluğa direnç denir.

Birimi: (Ohm)Ω/km dir.

1.1. İletken Direncini Etkileyen Faktörler

İletken direncini etkileyen dört faktör mevcuttur:

İletken boyu arttıkça direnç yükselir.

İletken kesiti arttıkça direnç düşer. İletken kesiti azaldıkça direnç yükselir.

İletkenliği yüksek malzemelerin direnci düşüktür.

İletkenlerin direnci sıcaklık arttıkça yükselir.

Tanımlamalar

R = Direnç (Ohm)

L = İletken boyu (metre)

A = İletken kesiti (mm²)

Φ = Özdirenç (Ωmm²/m)

R= φxL/A (Ohm)

Elektrik enerjisini ve işaretlerini iletmekte kullanılan kabloların ana malzemelerinden biri olan iletkenlerin hangi standartlara göre ve nasıl üretildiği, hangi kablo çeşitlerinde hangi tip iletkenin kullanılması gerektiği çok önemlidir.

1.2. Kablolarda Kullanılan Başlıca İletken Türleri

Kablolarda kullanılan iletken çeşitleri kablo uygulamalarına göre farklılık göstermektedir.

Çıplak bakır tel (Tüm kablo uygulamalarında)

Kalay kaplı bakır tel (Tüm kablo uygulamalarında)

Nikel kaplı bakır tel (Yüksek ısı olan ortamlardaki kablo uygulamalarında)

Gümüş kaplı bakır tel (Yüksek iletkenlik istenen koaksiyel ve ses kablolarında)

Alüminyum tel (Enerji kabloları ve havai hatlarda. Koaksiyel kablo örgü ekranında)

Bakır kaplı alüminyum tel (Koaksiyel kablo iletken ve örgü ekranında)

Bakır kaplı çelik tel (Koaksiyel kablo iletkeninde)

1.3. Çıplak ve Kalay Kaplı Bakır İletkenler

Zayıf akım ve alçak gerilim kablo iletkenleri büyük çoğunlukla bakırdan üretilmektedir

Bakır iletkenlerin üretim standartları:

TS EN 13601 : Bakır ve bakır alaşımları - bakır çubuk, telli çubuk ve tel - Genel elektriksel amaçlar için

TS EN 13602 : Bakır ve bakır alaşımları - Çekilmiş yuvarlak kesitli bakır tel elektriksel iletkenlerin imalatı için

TS EN 60228 : Yalıtılmış kabloların iletkenleri

Kablo üretiminde kullanılan (haberleşme kabloları hariç) bakır, kalay kaplı bakır ve alüminyum iletkenlerle ilgili kesit ve maks. direnç değerleri IEC 60228 ve TS EN 60228 standardına göre verilmiştir.

Bu standarda göre: