×

Alçak Gerilim Tip Testli Pano Tasarım Doğrulama Bölüm-8


Alçak Gerilim  Tip Testli Pano Tasarım Doğrulama
(Rutin Doğrulamanın yapılması, IEC 61439-1 Madde-11)   
Bölüm-8


Metin Akay 

C) Rutin doğrulamanın yapılması (IEC 61439 -1 Madde 11)

Rutin doğrulama, malzemelerdeki ve işçilikteki hataları belirlemek ve imal edilmiş panonun düzgün çalıştığını değerlendirmek için amaçlanır. Rutin doğrulama, elektromontajı tamamlanmış olan her bir pano üzerinde yapılır.

Doğrulama, aşağıdaki kategorilerden meydana gelmelidir.

a) Yapısal özellikler


* Mahfazaların koruma derecesi,

* Yalıtma aralıkları ve yüzeysel kaçak yolu uzunlukları,

* Elektrik çarpmasına karşı koruma ve koruma devrelerinin bütünlüğü,

* Gömülü bileşenlerin birleşmesi,

* Dâhili elektriksel devreler ve bağlantılar,

* Harici iletkenler için bağlantı uçları,

* Mekanik çalışma.

b) Performans

* Dielektrik özelliklerin doğrulanması

* Kablaj, çalışma performansı ve fonksiyon

Mahfazaların Koruma derecesinin doğrulanması (IP)

Mahfazaların beyan edilen koruma derecesine (IP) uygun olup olmadığının göz ile kontrolü yapılır. Bu kontrol yapılırken orijinal üreticinin kataloglarından yararlanılır.

Koruma derecesini sağlayacak aksesuarların tam ve eksiksiz montajlandığının kontrolü yapılır.

Birden fazla mahfazanın birleştiği yüzeylerin tam ve aralık kalmadan monte edildiklerinin kontrolü yapılır.



Yalıtma aralıkları ve yüzeysel kaçak yolu uzunluklarının doğrulanması

Yalıtma aralıkları ölçme yöntemleri kullanılarak ölçmeyle veya tasarım şemaları üzerindeki ölçmelerin onaylanmasıyla doğrulanmalıdır.

Ölçme işlemi yapılmayan panolar için yalıtma aralıkları Çizelge-8 de verilen değerlerin en az 1,8 katı olmalıdır. Bu faktör imalat toleranslarını dikkate alan bir güvenlik faktörüdür.

Çizelge 8: Havada en küçük yalıtım aralıkları (IEC 61439-1 Madde 8.3.2)

Pano içindeki izolatörler orijinal üreticinin tip testlerde kullandığı izolatörler olmalıdır.

Ana bara eklerinde kumpasla ölçülen faz - faz ve faz toprak arasındaki havadan havaya mesafe 12 kV için 25 mm'den büyük olmadır.

Bağlantı terminallerinin cıvataların da kumpasla ölçülen faz - faz ve faz toprak arasında ki havadan havaya mesafe 12 kV için 25 mm'den büyük olmalıdır.

Ana bara uçları ile kabinin yan tarafındaki sabit kapaklar arasındaki mesafe en az 25 mm olmalıdır.



Ana baraya ek yapılacaksa izolatör vidasız kullanılmalı veya vida plastik kapak ile izole edilmelidir.


 
Elektrik çarpmasına karşı koruma ve koruma devrelerinin bütünlüğünün doğrulanması

 

Toprak iletkenin kesiti faz iletken kesitinin en az ¼ ü olmalıdır.

10 A'de topraklama sürekliliği ölçümü yapılmalıdır ve test sonucu ölçülen değer 0,1Ω dan küçük olmalıdır.

Menteşeli veya sökülebilir örtü plakası sabit kapak ve kapı gibi metal elemanlarının topraklamaları yapılmış olmalıdır.

Toprak iletkeni bağlantı cıvatalarının iyi sıkılmış olduğu numune alma yöntemi ile kontrol edilir. Eğer iyi sıkılmamış bir cıvata tespit edilirse; tüm toprak devresi cıvataları tek tek sıkılarak kontrol edilir.

Gömülü bileşenlerin birleşmesinin doğrulanması




Tip testli panolarda kullanılacak şalt malzemelerinin pano ile yapılmış tip testlerinin olup olmadığı pano üreticisinin ilgili sertifikasyonlarından kontrol edilir.

Panolarda kullanılan şalt malzemelerin akım değerleri ve kısa devre dayanım değerleri projenin şartnamesine ve tek hat şemasına uygun olup olmadığı kontrol edilir.

Panolarda kullanılan şalterlerin termik, manyetik akım karakteristikleri ve termik manyetik ayarlanabilir akım aralıkları projenin şartnamesine ve tek hat şemasına uygun olup olmadığı kontrol edilir.

Panoda kullanılan şalt malzemelerin mekanik bağlantısı kontrol edilmelidir. Mekanik bağlantı için şalt malzeme imalatçısının montaj kılavuzu üzerinden kontrol yapılmalıdır.

Dahili elektriksel devreler ve bağlantıların doğrulanması


-


Ana baraların ve bağlantı baralarının orijinal imalatçı tarafından beyan edilen kesitlere eşit kesitte veya daha yüksek kesitte kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilir.




Harici iletkenler için bağlantı uçlarının doğrulanması



Bağlantı uçlarının sayısı, tipi ve işaretlenmesi projede belirtilen şartlara uygun olduğu kontrol edilir.

Bağlantı uçlarının sayısı ve tipi orijinal üreticinin tariflerine uygun olduğu kontrol edilir.

Mekanik çalışmanın doğrulanması



Devre kesicilerin kontaklarının açılıp kapandığı, cihazlar üzerinde bulunan butonlar veya mandallar aracılığı ile kontrol edilir.

Şalterler ve hareketli elektrik bileşenlerinin (çekmeceli, soketli vb.) mekaniksel olarak sağlıklı çalışıp çalışmadığı tek tek kontrol edilir.

Menteşeli örtü plakaları ve kapıların sağlıklı bir şekilde açılıp kapanabildiği kontrol edilir.

Kapı kilit mekanizmalarının kilit kolundan uygulanan kuvvet dışında başka bir müdahaleye gerek kalmaksızın sağlıklı bir şekilde açılıp kapanabildiği kontrol edilir.

Dielektrik özelliklerin doğrulanması


Şebeke frekanslı dayanım deneyi, IEC 61439-1 Madde 10.9.1 ve Madde 10.9.2’ye uygun olarak ancak 1 saniye süre ile bütün devreler üzerinde yapılmalıdır. Bu deneyde ilgili standartlara göre düşük bir deney gerilimi için tasarımlanan cihaz aksesuarları hariç panonun bütün elektriksel donanımı bağlanmalıdır. Deney gerilimi uygulandığında akım akışına sebep olabilecek akım çeken cihazlar (ölçü aletleri, sargılar vb.) devreye bağlanmamalıdır. Bu deney beyan kısa devre koruma değeri 16 A'i geçmeyen devrelere uygulanması gerekli değildir.

Şebeke frekanslı dayanım gerilimi

a) Ana, yardımcı ve kontrol devreleri


Ana devreler ile birlikte ana devreye bağlı yardımcı ve kontrol devreleri, IEC 61439-1 Çizelge 10’a göre deney gerilimine tabi tutulmalıdır.


Çizelge 10: Ana devreler için şebeke frekanslı dayanım gerilimi (Madde 10.9.2)

Ana devreye bağlı olmayan a.a. veya d.a. yardımcı ve kontrol devreleri, IEC 61439-1 Çizelge 11’e göre deney gerilimine tabi tutulmalıdır.


Çizelge 11:  Yardımcı ve kontrol devreleri için şebeke frekanslı dayanım gerilimi (Madde 10.9.2)

b) Deney gerilimi

Deney gerilimi, esas olarak sinüs dalga biçimine ve 45 Hz ile 65 Hz arasındaki bir frekansa sahip olmalıdır.

Bu deney için kullanılan yüksek gerilim transformatörü, çıkış gerilimi uygun deney gerilimine ayarlandıktan sonra çıkış bağlantı uçları kısa devre edildiğinde çıkış akımı en az 200 mA olacak şekilde tasarımlanmalıdır. Aşırı akım rölesi, çıkış akımı 100 mA’den daha az olduğunda açmamalıdır.

Deney geriliminin değeri, izin verilen ± % 3 toleransla uygun olarak IEC 61439-1 Çizelge - 10 veya Çizelge - 11’de belirtildiği gibi olmalıdır.

c) Deney geriliminin uygulanması

Uygulama anındaki şebeke frekanslı gerilim, tam deney geriliminin %50’sini aşmamalıdır. Daha sonra bu gerilim, kademeli olarak bu tam değere artırılmalı ve aşağıdaki gibi 5 saniye süreyle muhafaza edilmelidir.

• Ana devrenin birbirine bağlanmış bütün gerilimli bölümleri (ana devreye bağlanmış kontrol ve yardımcı devreler dâhil) ile açıktaki iletken bölümler arasında, bütün anahtarlama düzenlerinin ana kontakları kapalı konumda veya uygun düşük dirençli bağlantı ile köprülenmiş olarak.

• Ana devrenin farklı potansiyeldeki her bir gerilimli bölümü ile birbirine bağlanmış açıktaki iletken bölümler ve farklı gerilimdeki diğer gerilimli bölümler arasında, bütün anahtarlama düzenlerinin ana kontakları kapalı konumda veya uygun düşük dirençli bağlantı ile köprülenmiş olarak.

• Normal olarak ana devreye bağlanmamış her bir kontrol ve yardımcı devre ile ana devre, diğer devreler, açıktaki iletken bölümler arasında uygulanmalıdır.

d) Kabul Kriterleri

Deney sırasında aşırı akım röleleri çalışmamalı ve hiçbir tahrip edici boşalma olmamalıdır. (bkz. IEC 61439-1 Madde 3.6.17)

Kablaj, çalışma performansı ve fonksiyon

Aşağıda verilen IEC 61439 -1 Madde 6’da belirtilen bilgilerin ve işaretlemelerin tamam olduğu doğrulanmalıdır.

Nihai üretici (pano montaj firması) imal ettiği her pano için aşağıda maddeler halinde verilmiş bilgilerin üzerinde bulunduğu etiketleri kolay okunabilir bir şekilde hazırlayıp panonun görünür bir bölümüne sağlam bir biçimde yerleştirmelidir.

Nihai üreticinin (pano montaj firmasının) adı veya ticari markası

Nihai üreticinin iletişim bilgileri

İmalat tarihi bilgileri

İlgili standart numarası (Örn. IEC 61439-1/2)

Pano Adı :

Panonun çalışma akımı :

Panonun kısa devre akımı :

Panonun koruma sınıfı (IP) :

IEC 61439-1 Madde 5’e uygun bütün ara yüz özellikleri, panoyla sağlanan pano nihai üreticinin teknik dokümanlarında bulunmalıdır.

Nihai üretici, panonun ve içerisinde bulunan donanımın yükleme/boşaltma, tesis, çalışma ve bakımı için varsa şartları dokümanlarda veya kataloglarda sağlamalıdır.
Tesis edilen cihazın fiziksel düzenlemesinden devre bağlantıları açık olarak görülemiyorsa, örneğin, bağlantı şemaları veya çizelgeler gibi uygun bilgiler nihai üretici tarafından sağlanmalıdır.

Panonun iç tarafında münferit devrelerin ve bunların koruma düzenlerinin tanıtılması mümkün olmalıdır. Tanıtma etiketleri, okunaklı, dayanıklı ve fiziksel çevre için uygun olmalıdır.

Panonun karmaşıklığına bağlı olarak kablajı muayene etmek ve elektriksel fonksiyon deneyi yapmak gerekli olabilir. Çalışma performansının değerlendirilebilmesi için kumanda devrelerine enerji verilerek kumandanın doğru yapılıp yapılmadığı kontrol edilir.



Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!
E-Bülten Kayıt