×

2022 Yılının Kelimeleri



2022 Yılının Kelimeleri 

Hazırlayan ve Derleyen: Erdemir Toykan

 
Geleneksel olarak her sene, dünya çapında etkili olan bir kelimeyi seçen Oxford İngilizce Sözcüğü (Oxford English Dictionary) (OED), 2022 yılının sözcüğü olarak goblin mode sözcüğünü seçti. 1928 yılında ilk baskısı yapılan OED, küresel olarak bilinen ve saygı duyulan sözlüklerden birisi olarak biliniyor. Birkaç istisna dışında sözlük güncellemeleri belirli şartlara bağlanmıştır.

Bu şartlardan birisi eklenecek kelimenin en az on yıldır kullanılıyor olma şartıdır. Bu sene finale kalan diğer sözcükler ise ‘’metaverse’’,   ‘’#IStandWith’’ idi. 2009 da internette sıkça kullanılan bu kelime bu yıl viral oldu.

 


 
Argo bir terim olan goblin mode gerekirse bir bireyin toplumsal normları reddederek istediği gibi davranması anlamına geliyor. Oxford da bunu ‘’tembel, açgözlü, pasaklı, keyfine düşkün, sosyal normları ve beklentileri reddeden bir davranış türü’’ olarak tanımlıyor. Oxford başkanı herkesin iç goblinini benimsediğini, kendimizi her zaman Instagram ve TikTok’ta sunmaya çalıştığımız kişiler olmadığını gösterdiğini, insanların gerçekten kendini yani goblinini gösterdiği ‘’BeReal’’ gibi uygulamaların yaygınlaştığını da ekledi.
 
Goblin modumdayım veya goblin moduna geçiyorum ifadeleleri sık sık kullanıldı.


 
Görünüşe göre, Goblin Modu, '’normal yaşama'’ dönme fikrini reddeden veya sosyal medyada sergilenen giderek ulaşılamaz hale gelen estetik standartlara ve sürdürülemez yaşam tarzlarına isyan eden bireylerin etkin  ruh halini yansıtıyor” denildi.
 

Goblin mitolojik dünyada cin anlamına gelir. Kötü ruhlu, huysuz, çirkin vücutlu yaratıklar için kullanılan terimdir. Kökleri Avrupa’ya dayanan folklorik bir kavram olan goblin yer aldıkları hikaye ve kültüre göre değişik yeteneklere ve şekillere sahip olabiliyor. Ref: ntv.com.tr

Collins Sözlüğü 2013 yılından bu yıla her yıl dilbilimciler ve iletişimcilerden  oluşan jüri üyeleriyle birlikte yılın kelimesini belirliyor. Kurum 2022 kelimesini ‘’Permacrisis’’ olarak seçti. İngilizcede kalıcı anlamına gelen ‘’Permanent’’ ile kriz anlamına gelen ‘’Crisis’’sözcüklerinin birleştirilmesiyle oluşan Permacrisis uzun süren istikrarsızlık ve güvensizlik dönemini işaret ediyor.
Ref: https://www.marketingturkiye.com.tr/
 

Merriam-Webster Sözlüğü ise 2022 yılın kelimesi olarak ‘’gaslighting’’ sözcüğünü seçti. İngiliz oyun yazarı Patrick Hamilton’un 1938’de ‘’Gas Light " adlı kitabından adını almıştır. Bunun sebebi ise sözlüğün web sitesindeki   kelimesi aramaları gaslighting kelimesi aramalarının 2022'de yüzde 1740 artmasıydı.
 

Gaslighting, kişinin kendi çıkarı için bir başkasını kasten yanıltması, psikolojik manipülasyon yoluyla birinin kendinden şüphe etmesini sağlama çabası anlamına geliyor. Bu yanlış bilgi, sahte haberler, komplo teorileri, Twitter trolleri, çağında zamanımıza ait bir kelime olarak ortaya çıktı.  Çağdaş kullanımı farklı anlama geliyor.

Kişisel ve politik bağlamlarda insanları ‘’yanıltmakta kullanılan kanallar ve teknolojilerdeki büyük artışı’’ anlatıyor. Türkçe karşılıklarıyla oligark, omicron, LGBTQIA, konsort kraliçe gibi kelimelerde var. Ref:ntv.com.tr
 
Notlar:
Oxford İngilizce Sözlüğü'nü üreten Oxford Languages adlı şirket, geçen yıl 2020'yi tek kelimeyle özetlemenin imkansız olduğuna karar verdikten sonra, aşının kısaltmasının bu yıl Covid-19 pandemisi sırasında "kendini İngilizcenin kan dolaşımına enjekte ettiğini" aktardı. 2021 Eylül ayında "vax" kelimesinin kullanımının geçen yıla göre 72 kattan fazla arttığını açıkladı. Kelimenin “tamamen aşılanmış” ve “aşı kartları” da dahil olmak üzere daha geniş bir bağlam yelpazesinde kullanıldığı belirtildi.

Gençlerin eylemlerinden ve etkilerinden kaynaklanan önemli bir kültürel, 2017 yılında seçilen kelime ise Youthquake belirtilmiştir. Politik ve siyasal değişim anlamında. İngiltere’deki seçimde gençlerin etkisi vurgulandığı sanılıyor.

Brexit: İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkışını anlatan kelime

Vape: Elektronik sigaradan üflenen ve içe çekilen duman anlamındadır.

 
Non-fungible token, yani takas edilemez, değiştirilemez eşsiz token, jeton anlamına gelen “NFT”, tek başına bir kelime olmamasına, bir kısaltma olmasına rağmen Collins Dictionary tarafından 2021 yılın kelimesi.

Geek, bilim, teknik, bilgisayar, edebiyat gibi bir veya birden fazla konu üzerinde bilgili ve aşırı saplantılı olan, zeki, kültürlü, yetenekli ve entelektüel özelliklere sahip sıra dışı veya tuhaf kişi.
Binge-Watch, bir oturuşta bir tv serisinin birçok bölümünü arka arkaya seyretmek.

Photobomb, birinin fotoğraf çektirmesi sırasında arka planda genelde doğal biçimde oluşan komik durum. 

Benzeri olmayan 2020’nin 16 kelimelik listesi şöyle:

Bushfire (Orman yangını), Impeachment (Azletme), Acquittal (Beraat), Coronavirus (Koronavirüs),
Covid-19 (Kovid-19), Lockdown (Tecrit), Social distance (Sosyal mesafe) Reopening (Yeniden açılma),
Black Lives Matter (Siyahilerin Hayatı Önemlidir), Cancel Culture (İptal kültürü), BIPOC(siyahi, yerli, renkli insanlar), 
Mail-In (Posta yolu), Belarusian (Belarus), Moonshot Superspreader (Süper yayıcı), Net Zero (Net sıfır)

Simit kelimesi Oxford Sözlüğüne eklendi (Yiyecek ve içecek kategorisi içinde yer aldı). ‘’Pekmez ve susamla kaplı Türkiye menşeli ekmek türü’’ olarak açıklandı.

Elektrik Tesisat Portali (ETP)  isteği üzerine 2021 yılının kelimesi seçilen post- truth yazısını hazırlamıştım.  Bu yazıyı akamedisyenlerin hazırladığı çeşitli kitapları okuyarak alıntı yapmıştım.  İki bölüm olarak hazırladığım bu yazıya aşağıdaki adreslerden erişebilirsiniz.
 

Post-Truth (Hakikat Sonrası) Bölüm:1 (Hazırlayan ve Derleyen: Erdemir Toykan)
https://www.elektriktesisatportali.com/post-truth-hakikat-sonrasi-bolum-1.html


Post-Truth (Hakikat Sonrası) Bölüm:2 ( Hazırlayan Derleyen: Erdemir Toykan)
https://www.elektriktesisatportali.com/post-truth-hakikat-sonrasi-bolum-2.html
 
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!
E-Bülten Kayıt