Elektrik Kablolarının Yangına Tepki Deney Sonuçlarının Genişletilmiş Uygulamaları

CLC/TS 50576

Sorular-Açıklamalar

Yazı Dizisi-2

Ayhan Güngör

Elektrik kablolarının yangına tepki deney sonuçlarının genişletilmiş uygulamaları ile ilgili CENELEC  CLC/TC 20  çalışma grubu 2014 yılında  ilk kez CLC /TS 50576 Teknik Şartnamesini  yayınlamıştır. Daha sonra 2016 yılında Teknik Şartname güncellenmiştir. Ülkemizde de  Türk Standartları Enstitümüz  tarafından 2016, 20217 yıllarında TSE CLC /TS 50576 olarak  yayınlanmıştır. Ancak bu teknik şartname ile ilgili uygulamada bir çok soru   ortaya çıkmıştır. Bu sorular  Kabloların Yangın Performans Deneyleri   TC 20  WG 10  çalışma grubunca gözden  geçirilerek bu sorulara açıklamalar getirilmiş ve bu açıklamalar  kablolar ile ilgili CENELEC CLC/TC 20 çalışma grubunca 04.05.2018 tarihinde yayınlanmıştır.

Bu soruları ve  yanıtları  önemi  nedeniyle sektörümüzün bilgi sahibi olması amacıyla “Türkçe”  olarak iki yazı dizisi ile sizlere  sunuyoruz.

(5)         Bakır iletişim kabloları (CCC) için EN 50399 testiyle ilgili EXAP (Genişletilmiş Uygulama) kuralları mevcut mudur?

Evet, TS 50576 standardının ikinci baskısının yayınlanmasından itibaren bakır iletişim kabloları için EN 50399 testiyle ilgili belirli EXAP kuralları geliştirilmiştir. Çalışma [1] 2016’da yayınlanmıştır ve temel olarak kullanılmıştır.

• SP raporu 2016:53, Yangın tepkisiyle ilgili genişletilmiş uygulamalar (EXAP) – bakır iletişim kablolarının sınıflandırması (ISBN 978-91-88349-55-2)

NOT: EXAP aynı zamanda SH02 WG10 Onaylanmış Kuruluşlar Grubunun En İyi Uygulama Dokümanında da (NB-CPR/SH02-16/681rev2 dokümanı) açıklanmaktadır.

TS 50576 madde 4.1 uyarınca kabloların tanımlanmış bir aileye ait olması koşuluyla, bakır iletişim kablolarıyla ilgili belirli EXAP kuralları aşağıda belirtilmiştir:



(6)   Telefon kabloları için EN 50399 testiyle ilgili EXAP kuralları mevcut mudur?

Evet, bakır iletişim kablolarıyla ilgili EXAP kuralları uygulanmalıdır.

(7)Bakır ve alüminyum iletkenli kablolar farklı kablo aileleri oluşturur mu?

Evet, bir kablo ailesindeki kabloların malzemesi aynı olmalıdır, bu iletken malzeme için de geçerlidir.



(8) Hangi kablolar Eca sınıfıyla ilgili EXAP kurallarına göre sınıflandırılır (TS 50576 madde 10)

TS 50576 madde 10’u uygularken, en büyük kablonun seçilmesinde D-%20 kuralı uygulanmalıdır. Bu öncelikli şarttır. Ürün ailesindeki en büyük kablonun çapı D’dir. Tanımlanan ailede en küçük ve en büyük (D) çaplar arasındaki bütün kabloların sınıflandırması verilmektedir.

3. paragrafta yer alan ikincil kısıtlama, sadece D’nin test sınırının üzerinde olduğu (25mm, 50 mm ve 75 mm) ve (D-%20) sınırın altında olduğu istisnai durumlarda en büyük örneğin seçimini etkiler. Sınır noktalarında alev uygulama süresi değiştiği için test sınırı boyunca sınıflandırmanın genişletilmesine izin verilmez.

(9)  TS 50576 madde 5.2 uyarınca “test edilen aralığın daha büyük kablolara genişletilmesi” uygulanması halinde, TS 50576 Tablo 2’de belirtilen limitler d>dmax kablolar için geçerli midir?

Hayır, TS 50576 Tablo 2’ye göre kablo parametresiyle ilgili sınır değerler genişletilmiş sınıflandırmanın uygulandığı çapı d> dmax olan kablolar için geçerli değildir.

Dolayısıyla örneğin, jenerik “Zırhlı” kablo ailesinin geçerli olduğu durumda çapı d> dmax olan kablolar için kablo parametresi 2’den küçüktür.



(10)    “Kablo parametresi” değeri nasıl belirlenir?

Kablo parametresi c aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır:

1. Ürün ailesindeki her kablo için tablolanmış nominal toplam çap hesaplanır (genel olarak, bu değer üretici tarafından verilir).


2. Ürün ailesindeki her kablo için metre başına nominal metal dışı hacim iki anlamlı rakam olarak (örneğin, 0,0034 l/m veya 0,33 l/m) hesaplanır (genel olarak, bu değer üretici tarafından verilir).


3. Ürün ailesindeki her kablo için tablolanmış nominal toplam çap (1 no.lu şıkta belirlenen) baz alınarak ve EN 50399 standardındaki formül kullanılarak test merdivenindeki kabloların sayısı belirlenir.


4. Ürün ailesindeki her kablo için, test merdivenin her metresi başına nominal metal dışı hacim [Vcombust] her kablonun metre başına nominal metal dışı hacmiyle (2 no.lu şıkta belirlenen) test merdivenindeki kablo sayısı (3 no.lu şıkta belirlenen) çarpılarak hesaplanır.


5. Aşağıdakiler belirlenir.

• Elektrik kablolarının damar sayısı [c]


• Bakır iletişim kablolarının damar sayısı [n]


• Optik fiber kabloların birim sayısı [n]

6.Ürün ailesindeki her kablo için damar veya birim sayısı (5 no.lu şıkta belirlenen), test merdivenin her metresi başına nominal metal dışı hacim (4 no.lu şıkta belirlenen) ve tablolanmış nominal toplam çap (1 no.lu şıkta belirlenen) baz alınarak kablo parametresi aşağıdaki şekilde hesaplanır.



Elektrik kabloları için:







İletişim ve optik fiber kablolar için:





7. Kablo parametresi en yakın tam sayıya yuvarlanır.