Kapalı Otoparklar - Elektrikli Araçlar İçin Yangın Güvenliği Kılavuzu Bölüm-5
Kapalı Otoparklar - Elektrikli Araçlar İçin Yangın Güvenliği Kılavuzu
Bölüm-5
(Elektrikli araçların park edilmesini ve/veya şarj edilmesini ve kapalı otoparklarda elektrikli araç şarj noktalarının kurulmasını desteklemek için geçici kılavuz)
Temmuz-2023
ARUP
Aşağıdaki makale ARUP web sitesindeki orijinal İngilizce versiyonundan alınarak ETP Sabri Günaydın, Gökhan Aktaş ve Emre Çulban tarafından yapay zekâ çeviri yazılımları kullanarak Türkçe'ye tercüme edilerek düzenlenmiştir.
ARUP ‘un Türkçe çeviri ile ilgili sorumluluğu yoktur. ETP Türkçe çeviri ve düzenleme sorumluluğunu üstlenir.
Türkçe çeviride göreceğiniz olası hataları " iletisim@etp.com.tr " adresine e-posta göndermenizi rica ederiz.
Bu raporun ETP Portalımızda yayını ile ilgili bize destek olan ARUP Türkiye’ye teşekkür ederiz.
3.2 Otopark yapıları özelinde bildirilen yangın güvenliği sorunları
Güvenli ve gizli bir güvenlik raporlama sistemi olan Collaborative Reporting for Safer Structures UK (CROSS) [55], çok katlı otoparkların yangın güvenliği ile ilgili iki rapora sahiptir; bunlardan biri Aralık 2017'de bir ICEV yangınının hızla diğer araçlara yayıldığı Liverpool Echo Arena Yangını ile ilgili, diğeri ise ayrı bir otopark yapısında aynı sorunlara dikkat çeken bir rapordur.
Liverpool Echo yangınına ilişkin 2018 CROSS raporu, 2006 BRE araştırması 'Otoparklarda yangının yayılması' [56] için; kullanılan araçların "yangınlardaki davranışları açısından mevcut araçlardan çok farklı olan 2001-2006 modelleri" olduğunu özellikle belirtmektedir. Rapor mevcut otopark yapılarında yangın güvenliği riskinin değerlendirilmesine yönelik rehberlik sağlar ve bunların kilit noktaları şunlardır:
Yapısal yangın dayanımı - Liverpool Echo otoparkında yerelleşmiş yapısal hata vardı. Ayakta kalmasına rağmen ciddi hasar görmüş ve daha sonra yıkılarak yeniden inşa edilmiştir. ADB, belirli otoparklar için 15 dakikalık yapısal yangın direncine izin vermektedir ve bu nedenle CROSS, otoparkın yapısı göz önüne alındığında 15 dakikanın yeterli olup olmayacağının değerlendirilmesini tavsiye etmektedir. Bu asgari yangın dayanımı şu anda DLUHC (GOV.UK Department of Levelling Up, Housing and Communities) tarafından, otoparklardaki yangın güvenliği üzerine yapılan araştırmanın bir parçası olarak gözden geçirilmektedir.
Sprinkler sistemi kapalı otoparklarda yangın gelişimini kontrol etmede etkilidir ve yeni açık/ kapalı otoparklar (MSCP/Multi-Storey Car Park’lar) tasarlanırken maliyet-fayda analizi çerçevesinde dikkate alınmalıdır.
Araç tasarımındaki gelişmeler, modern araçlarda yangının daha kolay yayılmasına neden olan plastiklerin kullanımının artmasına yol açmıştır. Mevcut otopark tasarımı genellikle yangının ilk araçtan öteye yayılmamasına dayanır ve bu nedenle yalnızca tek bir aracın yanacağını varsayar. Ancak bu varsayım ve bunun harici yangın yayılımı üzerindeki etkisi artık geçerli olmayabilir ve otopark tasarımının bir bölümü olarak göz önünde bulundurulmalıdır.
NFPA, araç tasarımının nasıl değiştiğini ve modern araç tasarımının otoparklardaki mevcut yangın güvenliği önlemleri üzerindeki etkisini belirlemek üzere bir araştırma yürütmektedir [44]. İlk incelemeleri (2020), araç tasarımındaki değişimin, araçların genellikle geçmişte olduğundan daha ağır olduğu anlamına geldiğini (her yerde durum böyle olmasa da) ve 1970 ile 2018 yılları arasında ABD'deki en popüler iki araçta (Toyota Corolla ve Ford F150) sırasıyla 430 kg ve 150 kg'lık bir artış olduğunu ortaya koymuştur [43]. Araç ağırlıkları için bu eğilim Birleşik Krallık'ta da gözlemlenmektedir; gri literatürde yapılan bir incelemeye dayanarak, ilk nesil ile karşılaştırıldığında on popüler araç türünün yarısından fazlasının ağırlığının %35'ten fazla arttığı bulunmuştur [57].
Not: Gri literatür, geleneksel yayınlama ve dağıtım kanallarının dışında üretilen bilgilerdir ve raporları, politika literatürünü, çalışma kağıtlarını, haber bültenlerini, hükümet belgelerini, konuşmaları, teknik belgeleri, şehir planlarını vb. içerebilir
Daha ağır araçlar, daha fazla yangın yükü (yani modern araçların tasarımında kullanılan plastik ve diğer inorganik malzemelerden yakıt ve yanıcı malzeme) içermesi nedeniyle genellikle daha fazla ısı yayma oranına sahip olacaktır. Daha ağır araçların da yapısal olarak bir otoparkın tasarımı üzerinde etkileri olacaktır [57]. Onaylı Belge B (UK Approved Document B) ve binalarda yangın güvenliğine ilişkin daha geniş çaplı inceleme, elektrikli araç yangını da dâhil olmak üzere bina güvenliğini iyileştirmek için yapılması gerekebilecek mevzuat ve politika değişikliklerini ele alacaktır.
4. İlgili azaltıcı önlemlerini belirleme adımları
Bölüm özeti
Bu bölümde Elektrikli Araç Şarj Noktalarının (EAŞN) kurulumundan önce dikkate alınması gereken risk değerlendirme yaklaşımı açıklanmaktadır. Ayrıca, farklı risk azaltma önlemlerinin etki büyüklüğünü kategorize etmeye yardımcı olmak için kullanılan ERIC kontrol önlemleri hiyerarşisi de tanıtılmaktadır.
4.1 Yangın güvenliği hedeflerinin ve kısıtlamalarının belirlenmesi
Elektrikli araçların/EAŞN'lerin kapalı bir otoparka getirilmesinde hangi azaltıcı önlemlerin dikkate alınması gerektiğini belirlemek için öncelikle yangın güvenliği hedefleri ve kısıtlamaları belirlenmelidir. Bu şu anlama gelmektedir:
1.Mevcut bir otopark için:
a. Hangi aktif ve pasif yangın güvenliği önlemlerine ve yangın güvenliği yönetimi hükümlerine sahip olduğunu ortaya koyan yangın güvenliği stratejisini gözden geçirmek ve
b. Yangın güvenlik önlemlerinin yangın durumunda nasıl çalışmasının beklendiğini ve bunların bakım ve test durumlarını belirleyin.
Eğer bu mevcut değilse, Bölüm 3 otopark yapıları için ortak ögeleri ortaya koymaktadır ve bu da yetkili bir kişi tarafından geriye dönük bir yangın stratejisi geliştirilmesine yardımcı olabilir.
Bu, göz önüne alınması gereken özel mülk (Ev, dükkân, arazi vb. taşınmaz mal.) koruma veya iş sürekliliği hususları olup olmadığını belirlemelidir.
2.Yeni bir otopark için:
a. Elektrikli araçlarla ilişkili yeni riskler, bu belgede tartışıldığı üzere ICEV'lere göre bazı farklılıklar göstermektedir. ADB ve BS 9999 gibi standart kılavuzlara ek olarak, otoparkların tasarımına yönelik performansa dayalı bir yangın güvenliği mühendisliği yaklaşımı (örn. BS 7974) uygun görülebilir.
4.2 Azaltıcı önlemlerin belirlenmesi için risk değerlendirmesi
Şarj noktalarını kurmadan önce bir yangın riski değerlendirmesi (otoparkın yetkili bir yangın riski değerlendiricisi tarafından yapılmalıdır) yapılmalıdır. Bunların mevcut yangın güvenliği önlemleri üzerindeki etkisini değerlendirmek ve kapalı otoparkta artan elektrikli araç ve/veya EAŞN sayısından kaynaklanabilecek artan veya farklı riskleri belirlemek.
Yeni otoparkların güvenlik önlemlerinin/ögelerinin, Bölüm 4.1'de belirtilen standart kılavuza uygun olarak yangın güvenliği tasarımının bir bölümünü oluşturan doğal risk değerlendirme süreci kapsamında ele alınması beklenmektedir. Tasarımcı, tasarım ekibi veya müşteri tarafından istenirse, aşağıda özetlenen süreç yeni otoparklara da uygulanabilir.
Karmaşıklık ve ihtiyaç duyulabilecek potansiyel hususlar/önlemler göz önüne alındığında, yangın riski değerlendirmesini üstlenmek üzere otoparklardaki yangın güvenliği yaklaşımlarını anlayan, yeterli deneyime sahip yetkin bir kişi görevlendirilmelidir.
Değerlendirmenin amacı, elektrikli araçların ve EAŞN'lerin farklı yangın risklerini değerlendirmektir; ancak bazı hususlar, Bölüm 2.4'te tartışıldığı gibi, zaman içinde iki araç türü arasındaki benzerlikler nedeniyle otoparkta bulunması beklenen ICEV'ler için de geçerli olacaktır.
Çoğu binada Yasal Düzenleme (Yangın Güvenliği) Yönerge 2005 (RR(FS)O / Regulatory Reform -Fire Safety-Order 2005 ,as amended ) [58]Liste 1 Bölüm 3 kapsamında tanımlanan Sorumlu Kişiye sorumluluk yükler; bu kişiler işverenler, oturanlar, kontrolü elinde bulunduranlar ve/veya neredeyse tüm binaların sahipleri olabilir ve binaların bina sakinleri ve yakın çevredekiler için güvenli olmasını sağlamak için uygun nitelikte olarak gerekli olabilecek yangın önlemlerini almalarını gerektirir.
RR(FS)O Liste 1 Bölüm 3'te belirtilen önleme ilkelerinin dikkate alınması gerekmektedir:
İlkeler şunlardır
(a) Risklerden kaçınmak;
(b) Kaçınılması mümkün olmayan risklerin değerlendirilmesi;
(c) Risklerle kaynağında mücadele etmek;
(d) Teknik ilerlemelere uyum sağlamak;
(e) Tehlikeli olanın, tehlikeli olmayan veya daha az tehlikeli olanla değiştirilmesi;
(f) Teknoloji, iş organizasyonu ve çalışma ortamına ilişkin faktörlerin etkisini kapsayan tutarlı bir genel önleme politikası geliştirmek;
(g) Bireysel koruyucu önlemlere öncelik vermek yerine toplu koruyucu önlemlere öncelik vermek;
(h) Çalışanlara uygun talimatlar vermek.
Kullanılabilecek bir dizi farklı risk değerlendirme rehber dokümanı mevcuttur, örneğin:
●HSE'nin yangın riskini yönetmek için gerekli adımlar [59].
●PAS 79-1:2020 [60].
-Bu yaklaşımın bir örneği Ek A'da verilmiştir.
●HM (His Majesty's Government/Birleşik Kırallık Hükümeti’nin kısaltması) Hükümeti'nin yangın riski değerlendirme kılavuzu [61].
CROSS (Collaborative Reporting for Safer Structures UK ) ayrıca Bölüm 3.2'de belirtildiği üzere otopark yapılarındaki yangın riskine ilişkin faydalı kılavuz bilgiler de içermektedir.
Yangın riski değerlendirmesinde asgari olarak ilgili kişilerin can güvenliği RR(FS)O'ya uygun olarak dikkate alınmalıdır.
Bazı durumlarda, yangın riski değerlendirmesinin bir bölümü olarak dikkate alınması ve ele alınması gereken ek mülk koruma ((Ev, dükkân, arazi vb. taşınmaz mal.) )ve/veya iş sürekliliği hususları olabilir.
4.3 Değerlendirme yapılırken dikkate alınması gereken otoparklarla ilgili faktörler
Yangın riski değerlendirmesi yapılırken dikkate alınması gereken ve yangın riski değerlendirmesinin sonuçlarını etkileyebilecek çeşitli faktörler vardır.
Mevcut otoparklardaki bir dizi yangın güvenliği ögeleri, ICEV'ler ( İçten yanmalı motorlu araçlar) için geçmiş yangın verilerine dayanıyor olabilir veya yangınların bir veya az sayıda aracın ötesine yayılmayacağı varsayımlarını kullanarak özel yangın güvenliği analizleriyle geliştirilmiş olabilir. Ancak, bu özellikler genel olarak modern, daha büyük araçlar (ve dolayısıyla daha büyük yangınlar) için artık uygun olmayabilir.
Bu ögeler örneğin şunlardır:
♦Yapının yangın dayanımı ve yangına tepki performansı (yanabilirlik).
♦Bitişik binalara yangın yayılma riski.
♦Duman ve ısı egzoz havalandırma sistemleri.
♦Duman havalandırma sistemleri ve su dâhil olmak üzere yangınla mücadele erişimi ve tesisleri.
Dikkate alınması gereken diğer ögeler şunlardır:
♦Kaçış ve uyarı olanakları.
♦İç yangın yayılımı.
Bunlar aşağıdaki Şekil 8'de şematik olarak tanımlanmıştır.
ARUP ‘un Türkçe çeviri ile ilgili sorumluluğu yoktur. ETP Türkçe çeviri ve düzenleme sorumluluğunu üstlenir.
Türkçe çeviride göreceğiniz olası hataları " iletisim@etp.com.tr " adresine e-posta göndermenizi rica ederiz.
Bu raporun ETP Portalımızda yayını ile ilgili bize destek olan ARUP Türkiye’ye teşekkür ederiz.
3.2 Otopark yapıları özelinde bildirilen yangın güvenliği sorunları
Güvenli ve gizli bir güvenlik raporlama sistemi olan Collaborative Reporting for Safer Structures UK (CROSS) [55], çok katlı otoparkların yangın güvenliği ile ilgili iki rapora sahiptir; bunlardan biri Aralık 2017'de bir ICEV yangınının hızla diğer araçlara yayıldığı Liverpool Echo Arena Yangını ile ilgili, diğeri ise ayrı bir otopark yapısında aynı sorunlara dikkat çeken bir rapordur.
Liverpool Echo yangınına ilişkin 2018 CROSS raporu, 2006 BRE araştırması 'Otoparklarda yangının yayılması' [56] için; kullanılan araçların "yangınlardaki davranışları açısından mevcut araçlardan çok farklı olan 2001-2006 modelleri" olduğunu özellikle belirtmektedir. Rapor mevcut otopark yapılarında yangın güvenliği riskinin değerlendirilmesine yönelik rehberlik sağlar ve bunların kilit noktaları şunlardır:
Yapısal yangın dayanımı - Liverpool Echo otoparkında yerelleşmiş yapısal hata vardı. Ayakta kalmasına rağmen ciddi hasar görmüş ve daha sonra yıkılarak yeniden inşa edilmiştir. ADB, belirli otoparklar için 15 dakikalık yapısal yangın direncine izin vermektedir ve bu nedenle CROSS, otoparkın yapısı göz önüne alındığında 15 dakikanın yeterli olup olmayacağının değerlendirilmesini tavsiye etmektedir. Bu asgari yangın dayanımı şu anda DLUHC (GOV.UK Department of Levelling Up, Housing and Communities) tarafından, otoparklardaki yangın güvenliği üzerine yapılan araştırmanın bir parçası olarak gözden geçirilmektedir.
Sprinkler sistemi kapalı otoparklarda yangın gelişimini kontrol etmede etkilidir ve yeni açık/ kapalı otoparklar (MSCP/Multi-Storey Car Park’lar) tasarlanırken maliyet-fayda analizi çerçevesinde dikkate alınmalıdır.
Araç tasarımındaki gelişmeler, modern araçlarda yangının daha kolay yayılmasına neden olan plastiklerin kullanımının artmasına yol açmıştır. Mevcut otopark tasarımı genellikle yangının ilk araçtan öteye yayılmamasına dayanır ve bu nedenle yalnızca tek bir aracın yanacağını varsayar. Ancak bu varsayım ve bunun harici yangın yayılımı üzerindeki etkisi artık geçerli olmayabilir ve otopark tasarımının bir bölümü olarak göz önünde bulundurulmalıdır.
NFPA, araç tasarımının nasıl değiştiğini ve modern araç tasarımının otoparklardaki mevcut yangın güvenliği önlemleri üzerindeki etkisini belirlemek üzere bir araştırma yürütmektedir [44]. İlk incelemeleri (2020), araç tasarımındaki değişimin, araçların genellikle geçmişte olduğundan daha ağır olduğu anlamına geldiğini (her yerde durum böyle olmasa da) ve 1970 ile 2018 yılları arasında ABD'deki en popüler iki araçta (Toyota Corolla ve Ford F150) sırasıyla 430 kg ve 150 kg'lık bir artış olduğunu ortaya koymuştur [43]. Araç ağırlıkları için bu eğilim Birleşik Krallık'ta da gözlemlenmektedir; gri literatürde yapılan bir incelemeye dayanarak, ilk nesil ile karşılaştırıldığında on popüler araç türünün yarısından fazlasının ağırlığının %35'ten fazla arttığı bulunmuştur [57].
Not: Gri literatür, geleneksel yayınlama ve dağıtım kanallarının dışında üretilen bilgilerdir ve raporları, politika literatürünü, çalışma kağıtlarını, haber bültenlerini, hükümet belgelerini, konuşmaları, teknik belgeleri, şehir planlarını vb. içerebilir
Daha ağır araçlar, daha fazla yangın yükü (yani modern araçların tasarımında kullanılan plastik ve diğer inorganik malzemelerden yakıt ve yanıcı malzeme) içermesi nedeniyle genellikle daha fazla ısı yayma oranına sahip olacaktır. Daha ağır araçların da yapısal olarak bir otoparkın tasarımı üzerinde etkileri olacaktır [57]. Onaylı Belge B (UK Approved Document B) ve binalarda yangın güvenliğine ilişkin daha geniş çaplı inceleme, elektrikli araç yangını da dâhil olmak üzere bina güvenliğini iyileştirmek için yapılması gerekebilecek mevzuat ve politika değişikliklerini ele alacaktır.
4. İlgili azaltıcı önlemlerini belirleme adımları
Bölüm özeti
Bu bölümde Elektrikli Araç Şarj Noktalarının (EAŞN) kurulumundan önce dikkate alınması gereken risk değerlendirme yaklaşımı açıklanmaktadır. Ayrıca, farklı risk azaltma önlemlerinin etki büyüklüğünü kategorize etmeye yardımcı olmak için kullanılan ERIC kontrol önlemleri hiyerarşisi de tanıtılmaktadır.
4.1 Yangın güvenliği hedeflerinin ve kısıtlamalarının belirlenmesi
Elektrikli araçların/EAŞN'lerin kapalı bir otoparka getirilmesinde hangi azaltıcı önlemlerin dikkate alınması gerektiğini belirlemek için öncelikle yangın güvenliği hedefleri ve kısıtlamaları belirlenmelidir. Bu şu anlama gelmektedir:
1.Mevcut bir otopark için:
a. Hangi aktif ve pasif yangın güvenliği önlemlerine ve yangın güvenliği yönetimi hükümlerine sahip olduğunu ortaya koyan yangın güvenliği stratejisini gözden geçirmek ve
b. Yangın güvenlik önlemlerinin yangın durumunda nasıl çalışmasının beklendiğini ve bunların bakım ve test durumlarını belirleyin.
Eğer bu mevcut değilse, Bölüm 3 otopark yapıları için ortak ögeleri ortaya koymaktadır ve bu da yetkili bir kişi tarafından geriye dönük bir yangın stratejisi geliştirilmesine yardımcı olabilir.
Bu, göz önüne alınması gereken özel mülk (Ev, dükkân, arazi vb. taşınmaz mal.) koruma veya iş sürekliliği hususları olup olmadığını belirlemelidir.
2.Yeni bir otopark için:
a. Elektrikli araçlarla ilişkili yeni riskler, bu belgede tartışıldığı üzere ICEV'lere göre bazı farklılıklar göstermektedir. ADB ve BS 9999 gibi standart kılavuzlara ek olarak, otoparkların tasarımına yönelik performansa dayalı bir yangın güvenliği mühendisliği yaklaşımı (örn. BS 7974) uygun görülebilir.
4.2 Azaltıcı önlemlerin belirlenmesi için risk değerlendirmesi
Şarj noktalarını kurmadan önce bir yangın riski değerlendirmesi (otoparkın yetkili bir yangın riski değerlendiricisi tarafından yapılmalıdır) yapılmalıdır. Bunların mevcut yangın güvenliği önlemleri üzerindeki etkisini değerlendirmek ve kapalı otoparkta artan elektrikli araç ve/veya EAŞN sayısından kaynaklanabilecek artan veya farklı riskleri belirlemek.
Yeni otoparkların güvenlik önlemlerinin/ögelerinin, Bölüm 4.1'de belirtilen standart kılavuza uygun olarak yangın güvenliği tasarımının bir bölümünü oluşturan doğal risk değerlendirme süreci kapsamında ele alınması beklenmektedir. Tasarımcı, tasarım ekibi veya müşteri tarafından istenirse, aşağıda özetlenen süreç yeni otoparklara da uygulanabilir.
Karmaşıklık ve ihtiyaç duyulabilecek potansiyel hususlar/önlemler göz önüne alındığında, yangın riski değerlendirmesini üstlenmek üzere otoparklardaki yangın güvenliği yaklaşımlarını anlayan, yeterli deneyime sahip yetkin bir kişi görevlendirilmelidir.
Değerlendirmenin amacı, elektrikli araçların ve EAŞN'lerin farklı yangın risklerini değerlendirmektir; ancak bazı hususlar, Bölüm 2.4'te tartışıldığı gibi, zaman içinde iki araç türü arasındaki benzerlikler nedeniyle otoparkta bulunması beklenen ICEV'ler için de geçerli olacaktır.
Çoğu binada Yasal Düzenleme (Yangın Güvenliği) Yönerge 2005 (RR(FS)O / Regulatory Reform -Fire Safety-Order 2005 ,as amended ) [58]Liste 1 Bölüm 3 kapsamında tanımlanan Sorumlu Kişiye sorumluluk yükler; bu kişiler işverenler, oturanlar, kontrolü elinde bulunduranlar ve/veya neredeyse tüm binaların sahipleri olabilir ve binaların bina sakinleri ve yakın çevredekiler için güvenli olmasını sağlamak için uygun nitelikte olarak gerekli olabilecek yangın önlemlerini almalarını gerektirir.
RR(FS)O Liste 1 Bölüm 3'te belirtilen önleme ilkelerinin dikkate alınması gerekmektedir:
İlkeler şunlardır
(a) Risklerden kaçınmak;
(b) Kaçınılması mümkün olmayan risklerin değerlendirilmesi;
(c) Risklerle kaynağında mücadele etmek;
(d) Teknik ilerlemelere uyum sağlamak;
(e) Tehlikeli olanın, tehlikeli olmayan veya daha az tehlikeli olanla değiştirilmesi;
(f) Teknoloji, iş organizasyonu ve çalışma ortamına ilişkin faktörlerin etkisini kapsayan tutarlı bir genel önleme politikası geliştirmek;
(g) Bireysel koruyucu önlemlere öncelik vermek yerine toplu koruyucu önlemlere öncelik vermek;
(h) Çalışanlara uygun talimatlar vermek.
Kullanılabilecek bir dizi farklı risk değerlendirme rehber dokümanı mevcuttur, örneğin:
●HSE'nin yangın riskini yönetmek için gerekli adımlar [59].
●PAS 79-1:2020 [60].
-Bu yaklaşımın bir örneği Ek A'da verilmiştir.
●HM (His Majesty's Government/Birleşik Kırallık Hükümeti’nin kısaltması) Hükümeti'nin yangın riski değerlendirme kılavuzu [61].
CROSS (Collaborative Reporting for Safer Structures UK ) ayrıca Bölüm 3.2'de belirtildiği üzere otopark yapılarındaki yangın riskine ilişkin faydalı kılavuz bilgiler de içermektedir.
Yangın riski değerlendirmesinde asgari olarak ilgili kişilerin can güvenliği RR(FS)O'ya uygun olarak dikkate alınmalıdır.
Bazı durumlarda, yangın riski değerlendirmesinin bir bölümü olarak dikkate alınması ve ele alınması gereken ek mülk koruma ((Ev, dükkân, arazi vb. taşınmaz mal.) )ve/veya iş sürekliliği hususları olabilir.
4.3 Değerlendirme yapılırken dikkate alınması gereken otoparklarla ilgili faktörler
Yangın riski değerlendirmesi yapılırken dikkate alınması gereken ve yangın riski değerlendirmesinin sonuçlarını etkileyebilecek çeşitli faktörler vardır.
Mevcut otoparklardaki bir dizi yangın güvenliği ögeleri, ICEV'ler ( İçten yanmalı motorlu araçlar) için geçmiş yangın verilerine dayanıyor olabilir veya yangınların bir veya az sayıda aracın ötesine yayılmayacağı varsayımlarını kullanarak özel yangın güvenliği analizleriyle geliştirilmiş olabilir. Ancak, bu özellikler genel olarak modern, daha büyük araçlar (ve dolayısıyla daha büyük yangınlar) için artık uygun olmayabilir.
Bu ögeler örneğin şunlardır:
♦Yapının yangın dayanımı ve yangına tepki performansı (yanabilirlik).
♦Bitişik binalara yangın yayılma riski.
♦Duman ve ısı egzoz havalandırma sistemleri.
♦Duman havalandırma sistemleri ve su dâhil olmak üzere yangınla mücadele erişimi ve tesisleri.
Dikkate alınması gereken diğer ögeler şunlardır:
♦Kaçış ve uyarı olanakları.
♦İç yangın yayılımı.
Bunlar aşağıdaki Şekil 8'de şematik olarak tanımlanmıştır.
Şekil 8: Elektrikli araç şarj noktalarına sahip alçak katlı bir otopark için genel hususlar
4.4 Risk değerlendirme süreci
Yetkili bir kişiden uygun kanıtlarla desteklenen bir tasarım önerisi veya risk değerlendirmesi sunarak nasıl uyum sağlayacaklarını göstermek, yukarıdakilere (ve diğer mevzuata) uyması gerekenlerin sorumluluğundadır. İşyerleri için HSE risk değerlendirme rehberi, riski değerlendirmek için izlenecek adımları belirler ve faydalı bir çerçeve oluşturur. Aşağıdaki adımları içerir:
Tehlikelerin tanımlanması.
Kim zarar görebilir.
- Söz konusu otoparka bağlı olarak bu, otoparktaki kişileri ve çevresindeki kişileri veya diğer binaları içerecektir.
Riskleri değerlendirin.
- Riskler kabul edilebilir değilse, Bölüm 5 ve 6'da belirtilen önlemler dikkate alınarak riskler kabul edilebilir hale gelene kadar azaltıcı önlemlerin belirlenmesi gerekir.
Bulguları kaydedin.
Gözden geçirme
Bu, uygulanabilir olması halinde mülk koruma/iş sürekliliği hususlarını içerecek şekilde uyarlanmalıdır. Elektrikli araçlar ve EAŞN'ler küresel çapta kapsamlı araştırmalara tabi olan yeni teknolojiler olduğundan, elektrikli araçların ve EAŞN'lerin yangın güvenliğine ilişkin yeni kanıtlar ve kılavuzlar ortaya çıktıkça gözden geçirme aşaması çok önemlidir.
4.5 Riskin azaltılması - ERIC kontrol hiyerarşisi
EAŞN kurulumu ve öngörülen elektrikli araç kullanımı nedeniyle otoparkta ortaya çıkan tehlikeler veya mevcut tehlikelerdeki değişiklikler belirlendikten sonra, belirlenen tehlikelerin için uygun azaltıcı önlemler dikkate alınmalıdır.
Risk azaltma önlemlerini sınıflandırmak için birkaç farklı yöntem vardır, bunlardan biri kontrol hiyerarşisidir. Kontrol hiyerarşisi, belgelenmiş tehlikeleri mümkün olduğunca erken bir aşamada minimize etmek için farklı yöntemleri uygulamanın kavramını tanıttığı için bu rehberde kullanılmıştır. Temel metodoloji, tasarım yoluyla önlemeye ilkesine dayanmaktadır. Uygulanabilecek farklı önlem seviyeleri olduğundan, bu, kullanıcının EAŞN'leri mevcut otoparklara uyarlarken alınabilecek hususlar da dâhil olmak üzere, kontrol önlemlerinin otoparklarına uygulanabilirliğini anlamasına ve değerlendirmesine olanak tanır.
Bu belgenin amaçları doğrultusunda, azaltıcı yöntemleri kategorize etmek için ortadan kaldır, azalt, yalıt, kontrol et veya "ERIC" hiyerarşisi kullanılmıştır.
Ortadan kaldırın - Tehlikeyi tamamen ortadan kaldırın ve oluşmasını önleyin.
Azaltın - Tehlikenin meydana gelme olasılığını azaltın.
Yalıtın- Tehlikenin etkisini sınırlandırmak için önlemler uygulayın.
Kontrol edin - Tehlike meydana geldiğinde sonuçları yönetmek için prosedürler/önlemler benimseyin.
En etkili önlemler riski ortadan kaldıran önlemlerdir; en az etkili önlemler ise personel için özel eğitim ve belirli prosedürleri yerine getirmek için potansiyel olarak ek güvenlik donanımı gerektiren yönetim protokolleri veya prosedürleri kullanan önlemlerdir. Bu durum Şekil 9'da açık bir şekilde gösterilmektedir.
Yetkili bir kişiden uygun kanıtlarla desteklenen bir tasarım önerisi veya risk değerlendirmesi sunarak nasıl uyum sağlayacaklarını göstermek, yukarıdakilere (ve diğer mevzuata) uyması gerekenlerin sorumluluğundadır. İşyerleri için HSE risk değerlendirme rehberi, riski değerlendirmek için izlenecek adımları belirler ve faydalı bir çerçeve oluşturur. Aşağıdaki adımları içerir:
Tehlikelerin tanımlanması.
Kim zarar görebilir.
- Söz konusu otoparka bağlı olarak bu, otoparktaki kişileri ve çevresindeki kişileri veya diğer binaları içerecektir.
Riskleri değerlendirin.
- Riskler kabul edilebilir değilse, Bölüm 5 ve 6'da belirtilen önlemler dikkate alınarak riskler kabul edilebilir hale gelene kadar azaltıcı önlemlerin belirlenmesi gerekir.
Bulguları kaydedin.
Gözden geçirme
Bu, uygulanabilir olması halinde mülk koruma/iş sürekliliği hususlarını içerecek şekilde uyarlanmalıdır. Elektrikli araçlar ve EAŞN'ler küresel çapta kapsamlı araştırmalara tabi olan yeni teknolojiler olduğundan, elektrikli araçların ve EAŞN'lerin yangın güvenliğine ilişkin yeni kanıtlar ve kılavuzlar ortaya çıktıkça gözden geçirme aşaması çok önemlidir.
4.5 Riskin azaltılması - ERIC kontrol hiyerarşisi
EAŞN kurulumu ve öngörülen elektrikli araç kullanımı nedeniyle otoparkta ortaya çıkan tehlikeler veya mevcut tehlikelerdeki değişiklikler belirlendikten sonra, belirlenen tehlikelerin için uygun azaltıcı önlemler dikkate alınmalıdır.
Risk azaltma önlemlerini sınıflandırmak için birkaç farklı yöntem vardır, bunlardan biri kontrol hiyerarşisidir. Kontrol hiyerarşisi, belgelenmiş tehlikeleri mümkün olduğunca erken bir aşamada minimize etmek için farklı yöntemleri uygulamanın kavramını tanıttığı için bu rehberde kullanılmıştır. Temel metodoloji, tasarım yoluyla önlemeye ilkesine dayanmaktadır. Uygulanabilecek farklı önlem seviyeleri olduğundan, bu, kullanıcının EAŞN'leri mevcut otoparklara uyarlarken alınabilecek hususlar da dâhil olmak üzere, kontrol önlemlerinin otoparklarına uygulanabilirliğini anlamasına ve değerlendirmesine olanak tanır.
Bu belgenin amaçları doğrultusunda, azaltıcı yöntemleri kategorize etmek için ortadan kaldır, azalt, yalıt, kontrol et veya "ERIC" hiyerarşisi kullanılmıştır.
Ortadan kaldırın - Tehlikeyi tamamen ortadan kaldırın ve oluşmasını önleyin.
Azaltın - Tehlikenin meydana gelme olasılığını azaltın.
Yalıtın- Tehlikenin etkisini sınırlandırmak için önlemler uygulayın.
Kontrol edin - Tehlike meydana geldiğinde sonuçları yönetmek için prosedürler/önlemler benimseyin.
En etkili önlemler riski ortadan kaldıran önlemlerdir; en az etkili önlemler ise personel için özel eğitim ve belirli prosedürleri yerine getirmek için potansiyel olarak ek güvenlik donanımı gerektiren yönetim protokolleri veya prosedürleri kullanan önlemlerdir. Bu durum Şekil 9'da açık bir şekilde gösterilmektedir.
Şekil 9: Azaltıcı önlemlerin hiyerarşisi [62]'den uyarlanmıştır]
Bundan sonraki bölümde "Tehlike azaltma yöntemleri " ile devam edilecektir.
Kaynaklar:
[1] T. Long, T. Blum ve B. Cotts, "Elektrikli Araç Bataryası Tehlikelerini İçeren Olaylara Acil Müdahale için En İyi Uygulamalar: Tam Ölçekli Test Sonuçları Raporu," Yangından Korunma Araştırma Vakfı, 2013.
[2] EVFireSafe, "EVFireSafe," Avustralya Hükümeti Savunma Bakanlığı, 2021. [Çevrimiçi]. Mevcut: https://www.evfiresafe.com/research-ev-fire-charging. [Erişim tarihi 15 Şubat 2022].
[3] F. Larrson ve B. Mellander, "Elektrikli araçlarda enerji depolama sistemi," İkinci uluslararası araçlarda yangınlar konferansı, s. 303-306, 2012.
[4] P. Christensen, Z. Milojevic, M. Wise, M. Ahmeid, P. Attidekou, W. Mrozik, A. Dickmann, F. Restuccia, S. Lambert ve P. Das, "Elektrikli araç pouch hücre modüllerinin termal ve mekanik zarar görmesi," Applied Thermal Engineering, cilt. 189, no. 116623, 2021.
[5] M. Egelhaaf, D. Wolpert ve T. Lange, "Elektrikli Bataryalı Araç Yangınlarıyla Mücadele," Stuttgart, 2014.
[6] A. Lecocq, M. Bertana, B. Truchot ve G. Marlair, "Elektrikli bir araç ile içten yanmalı motorlu bir aracın yangın sonuçlarının karşılaştırılması," 2012.
[7] P. Sun, X. Huan, R. Bisschop ve H. Niu, "Elektrikli Araçlarda Batarya Yangınları Üzerine Bir İnceleme," Springer nature, 2019.
[8] F. Larsson, P. Andersson ve B. Mellander, "Deneysel Kötüye Kullanım Testleri Temelinde Elektrikli Araçlardaki Yangınlarda Lityum-İyon Batarya Yönleri," Batteries, vol. 2, no. 9, 2016.
[9] İsviçre Federal Malzeme Bilimi ve Teknolojisi Laboratuvarları, "Yeraltı trafik altyapılarındabataryaarında elektrikli araç yangınlarının risk minimizasyonu," 2020.
[10] Thatcham Sigorta Araştırma Departmanı, "Elektrikli Araçların Yangın Riski," Thatcham Sigorta, 2022.
[11] London Fire Brigade, "RE: Elektrikli araç araştırması- yardım talebi- Arup," London Fire Brigade, Londra, 2022.
[12] Norveç Sivil Koruma Müdürlüğü (BRIS), "Yangın istatistikleri: Yıllık binek araç yangınları ve yakıt türü," BRIS, 2022. [Çevrimiçi]. Mevcut: https://www.brannstatistikk.no/brus-ui/search?searchId=9B13517C-F1CD-490F-82A1-57B9CA38ACA5&type=SEARCH_DEFINITION. [Erişim tarihi 7 Nisan 2022].
[13] Health and Safety Executive (HSE), "The Dangerous Substances and Explosive Atmospheres Regulations 2002," HSE, [Online]. Mevcut: https://www.hse.gov.uk/fireandexplosion/dsear.htm. [Erişim tarihi 1 Temmuz 2022].
[14] HM Government, "Bina Yönetmeliği vb.(Değişiklik) (England) (No. 2) Regulations 2021," 2021. [Çevrimiçi]. Mevcut: https://www.legislation.gov.uk/uksi/2021/1392/contents/made. [Erişim tarihi 23 Mart 2022].
[15] HM Government, "Approved Document S: Elektrikli araçların şarj edilmesine yönelik altyapı," Assets.publishing.service.gov.uk, 25 02 2022. [Çevrimiçi]. Mevcut: https://www.gov.uk/government/publications/infrastructure-for-charging-electric-vehicles-approved-document-s. [Erişim tarihi 22 03 2022].
[16] HM Hükümeti, "VEH 0203- Tahrik/yakıt türüne göre yıl sonunda ruhsatlı otomobiller," Ulaştırma İstatistikleri Departmanı, 13 Ocak 2022. [Çevrimiçi]. Mevcut: https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fassets.publis hing.service.gov.uk%2Fgovernment%2Fuploads%2Fsystem%2Fuploads%2Fattac hment_data%2Ffile%2F985933%2Fveh0203.ods&wdOrigin=BROWSELINK. [Erişim tarihi 23 Mart 2022].
[17] Office for Zero Emission Vehicles (OZEV) and Department for Transport (DfT), "Transition to zero emission cars and vans: 2035 delivery plan," Office for Zero Emission Vehicles and Department for Transport, 14 Temmuz 2021. [Çevrimiçi]. Mevcut: https://www.gov.uk/government/publications/transitioning-to-zero-emission-cars-and-vans-2035-delivery-plan. [Erişim tarihi 8 Nisan 2022].
[18] HM Hükümeti, "İstatistiksel veri seti - Tüm araçlar (VEH01): VEH0133: Lisanslı
gövde tipime ve tahrik veya yakıt tipime göre ultra düşük emisyonlu araçlar: Birleşik Krallık," HM Hükümeti, 13 Ocak 2022. [Çevrimiçi]. Mevcut: https://www.gov.uk/government/statistical-data-sets/all-vehicles-veh01#ultra-low-emissions-vehicles-ulevs. [Erişim tarihi 17 Kasım 2022].
[19] Arup, "Kapalı otoparklardaki elektrikli araç şarj noktalarıyla ilişkili yangın tehlikelerine dair literatür incelemesi T0194 - Kapalı otoparklar- elektrikli araç parkı için yangın güvenliği kılavuzu," 2022.
[20] R. Bisschop, O. Willstrand, F. Amon ve M. Rosengren, "Karayolu Araçlarındaki Lityum-İyon Bataryaların Yangın Güvenliği," RISE Research Institutes of Sweden AB, 2019.
[21] T. Valisalo, "Yeraltı koşullarında Li-ion batarya yangını durumunda yangınla mücadele: Literatür Çalışması," Finlandiya Teknik Araştırma Merkezi, 2019.
[22] G. Hare, "Lithium Batteries - What's the problem?", Fire and Emergency New Zealand, Yeni Zelanda, 2019.
[23] C. Mikolajczak, M. Kahn, K. White ve R. Long, "Lithium-Ion Batteries Hazard and Use Assessment," Fire Protection Research Foundation, 2011.
[24] L. D. Mellert, "Bir EV Bataryası Tarafından Üretilen Flaş Yangınları," SWISS FEDERAL LABORATORIES FOR MATERIALS SCIENCE AND TECHNOLOGY (EMPA), 2022. [Çevrimiçi]. Mevcut: https://www.eurekalert.org/multimedia/557109. [Erişim tarihi 01 Temmuz 2022].
[25] EVFireSafe, "04.4 Risks EV traction battery fire," [Çevrimiçi]. Mevcut: https://www.evfiresafe.com/risks-ev-fires. [Erişim tarihi 2022 Kasım 09].
[26] INSIDE EVs, "Elektrikli Otomobilleri Karşılaştırın: EV Range, Specs, Pricing & More," INSIDE EVs, 07 Şubat 2022. [Çevrimiçi]. Mevcut: https://insideevs.com/reviews/344001/compare-evs/. [Erişim tarihi 16 Şubat 2022].
[27] L. Barelli, G. Bidini ve P. Ottaviano, "Vanadyum-hava akışlı batarya teknolojisi ile şarj işlemi sırasında elektrikli araçların yangından korunması," 2021.
[28] EV Firesafe, "04.3 EV çekiş bataryası yangın davranışı," [Çevrimiçi]. Mevcut: https://www.evfiresafe.com/ev-fire-behaviour. [Erişim tarihi 1 Temmuz 2022].
[29] Y. Z. Li, "Tünellerde alternatif yakıtlı araçların yangın ve patlama tehlikelerinin incelenmesi,"
Fire Safety Journal, cilt. 110, no. 102871, 2019.
[30] P. Andersson, J. Wikman, F. Larsson ve O. Willstrand, "Denizde batarya tahrikinin güvenli tanıtımı," RISE Research Insitutes of Sweden, 2017.
[31] M. Kaliaperumal, M. Dharanendrakumar, S. Prasanna, K. Abhishek ve R. Chidambaram, "Lityum-iyon batarya arızasının nedeni ve azaltılması - bir inceleme," Materials, 2021.
[32] S. Ma, M. Jiang, P. Tao, C. Song, J. Wu, J. Wang, T. Deng ve W. Shang, "Lityum-iyon bataryalarda sıcaklık etkisi ve termal etki: Bir inceleme," s. 653-666, 2018.
[33] All About Circuits, "When Things Go Wrong: Battery Management System Failure Mitigation," All About Circuits, 9 Şubat 2021. [Çevrimiçi]. Mevcut: https://www.allaboutcircuits.com/technical-articles/battery-management-system-failure-mitigation/. [Erişim tarihi 8 Nisan 2022].
[34] M. Lewandowski ve A. Dorsz, "Analysis of Fire Hazards Associated with the Operation of Electric Vehicles in Enclosed Structures," Energies, vol. 15, no. 11, 2021.
[35] İngiliz Standartları Enstitüsü (BSI), Elektrikli araç iletken şarj sistemi. Genel gereklilikler (Şubat 2020 düzeltmesi dâhil), BS EN IEC 61851-1:2019, BSI, 2019.
[36] İngiliz Standartları Enstitüsü (BSI), Elektrik Tesisatları için Gereklilikler, BS 7671: 2018, BSI, 2018.
[37] Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu , UN/ECE Reg.100 Elektrikli güç aktarma organlarına ilişkin özel gereklilikler bakımından araçların onaylanmasına ilişkin özel hükümler, Avrupa Birliği Resmî Gazetesi, 2015.
[38] İngiliz Standartları Enstitüsü, Mahfazalar tarafından sağlanan koruma dereceleri (IP Kodu), BS EN 60529:1992+A2:2013 düzeltme Şubat 2019, Londra: BSI, 2019.
[39] D. Sturk ve L. Hoffman, "e-fordons Potentiella Riskaktorer vid Trafikskadehandelse - En rapport baserad pa e-fordons teknik," SP Electronics ve Autoliv Development AB, 2013.
[40] Ulusal Yangından Korunma Derneği (NFPA), "Acil Durum Saha Kılavuzu: Hibrit, Elektrikli, Yakıt Bataryalıi ve Gaz Yakıtlı Araçlar," NFPA, 2018.
Paylaş:
SON YAZILAR
Krizlerde Çalışanların İşten Çıkarılmasındaki Öncelikler
07 Kasım 2024
29 Ekim Cumhuriyet Bayramımız Kutlu Olsun
29 Ekim 2024
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!