10 Soruda Kalp-Damar Hastalıklarında Check-up nedir, ne değildir ?

 

Prof. Dr. Ali  Kubilay Korkut

1.Check-up nedir, kalp ve damar hastalıklarında check-up nedir ?

Check-up, şikayeti ve tanı konulmuş hastalığı olmayan kişilerde ilerleyen yıllarda hastalığa yol açabilecek risk faktörlerinin bulunması ve tedbirlerin alınması amacıyla yapılan tetkiklerdir.

Kalp ve damar hastalıkları için check-up yapılmasının amacı, kişinin kalp ve damar hastalığına yakalanması için sahip olduğu risk faktörlerinin tespitidir.

2.Check-up programını kimler belirler ve kimler değerlendirir ?

Kişilere hangi tetkiklerin uygulanması gerektiğini mutlaka o hastalıklara özgü uzman hekimler belirlemelidir. Tetkik sonuçlarının da uzman hekimler tarafından değerlendirilmesi gerekir.

3.Check-up neden önemlidir, kalp ve damar hastalıklarında önemi nedir ?-

Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için, hastalıklar ortaya çıkmadan önce risk faktörlerine karşı önerilen koruyucu hekimlik tavsiyelerine uyulmalıdır. Hastalık ortaya çıktıktan sonraki tedavi süreçleri daha zor ve  daha sıkıntılıdır.

Kalp krizi gelmeden önce alınacak tedbirler, kalp krizi geldikten sonra yapılacak tedaviye göre daha sağlıklı ve daha uzun bir hayat yaşatır.

4.Check-up neleri kapsamalıdır, kalp ve damar check-up’ı neleri kapsar ?

Kişilerin yaş, cinsiyet, genetik olarak sahip olunan hastalıklar, kötü alışkanlıkları, kullandıkları ilaçlar, hayat tarzları, yaşadıkları bölgelere göre değişiklik gösteren kan, radyolojik ve biyopsi tetkiklerini kapsamalıdır.

Kalp ve damar hastalıklarına yönelik check-up programında, telekardiografi (röntgen), elektrokardiografi (EKG), kan tetkikleri (kan sayımı, kan şekeri, kolesteroller, böbrek ve karaciğer fonksiyon testi), ekokardiografi, eforlu egzersiz testi (kişi efor yapamıyorsa nükleer taliyum sintigrafisi), günlük ritm ve tansiyon holteri olmalıdır.

5.Herkese aynı check-up programının yapılması doğru mudur, kalp ve damar hastalıkları check-up’ı kimlere yapılmalıdır ?

Herkese aynı check-up programını uygulamak doğru değildir. Kişinin taşıyabileceği hastalık risklerine göre farklı olabilir ve bunu uzman hekim belirlemelidir. Yaşla beraber hastalıkların görülme riski arttığından dolayı check-up programları daha geniş tutulmalıdır.

Kalp ve damar hastalıklarının risk faktörlerinin belirlenmesine yönelik tetkik programları 40 yaştan itibaren herkese uygulanmalıdır. Ailede genç yaşta hastalık olanlarda, o hastalığa yönelik tetkikler daha küçük yaşta yapılabilir.

6.Mevcut olan bütün check-up tetkiklerini yaptırmak tüm hastalık risklerini belirleyebilir mi ?

Bilinen bütün tetkiklerin yapılması dahi kişinin taşıdığı hastalık risklerinin tümünü belirleyemez. Uzman hekimlerin uygun gördükleri dışında tetkik yapılması gereksiz olacaktır.

7.Check-up ne sıklıkta yapılmalıdır, kalp ve damar hastalıkları için ne sıklıkta olmalıdır ?

Ailede genetik geçişli çocukluk hastalığı bulunan kişilerde çocukluk çağından itibaren, bu tarz hastalık olmayan bireylerde 40 yaştan itibaren senede 1 defa yapılmalıdır. Risk faktörlerinin fazla olduğu durumlarda bazı tetkikler 6 ayda bir yapılabilir.

Kalp ve damar hastalıklarına yönelik check-up 40 yaşın üzerindeki bireylerde senede 1 kere yapılmalıdır. Eğer ailede yoğun kalp damar hastalığı mevcutsa, bazı tetkikleri 6 ayda bir tekrarlamak gerekebilir.

8.Check-up sonuçları normalse hastalık riski yok mudur ? Kalp ve damar check-up’ı normal olduğu halde kalp krizi geçirilir mi ?

Tüm hastalıkların değiştirilemez genetik yükü vardır. Check-up kişinin o anda taşıdığı bazı risk faktörlerini belirler. Genetik yükün tespiti bugün için mümkün değildir. Ayrıca çevresel faktörler de farklı bireylerde farklı derecede hastalık oluşturabilir.

Kalp ve damar hastalıkları yönünden tetkikler normal olsa dahi, kişinin kalp krizi geçirme riski vardır. Genetik olarak ailesinde kalp krizi geçiren kişilerde bu risk daha fazladır. Ayrıca, sigara, beslenme alışkanlığı, stres, hayat tarzı gibi kalp damar hastalıkları yönünden risk faktörü olabilecek etkenler farklı kişilerde farklı derecede hastalık oluşturabilir.

9.İlerleyen teknoloji ile hastalıklara ait daha fazla risk faktörünün belirlenmesi mümkün olabilir mi ?

Evet yeni görüntüleme sistemleri ile organlara risk faktörü oluşturabilecek durumların hastalık haline gelişmeden belirlenmesi mümkün olabilir. Bilgisayarlı tomografik inceleme ve magnetik rezonans görüntüleme tetkiklerinden check-up programında yararlanılmaya başlanmıştır. Bu tetkikler, teknoloji ve yazılım ilerledikçe rutinde değerlendirmelerde de yer bulacaklardır.

10.Kalp ve damar hastalıkları check-up’ı SGK kapsamında yapılabilir mi ?

Aile Hekimliği sistemi içinde kalp ve damar hastalıkları için gereken kan tahlilleri yapılabilir. Diğer ileri düzey tetkikler devlet hastanelerinde yapılmalıdır. SGK bütün bu tetkikleri kapsamaktadır. Özel hastanelerde de farklı check-up programları fark ücreti karşılığında yapılmaktadır. Özel sigortalılar için anlaşma kapsamına göre değişmektedir.

Kaynak: https://www.alikubilaykorkut.com/kalp-damar-hastaliklarinda-check-up