Varis Hastalığı

 

Yazı Dizisi-1

 

 "Varis Nedir?"

 

Prof. Dr. Ali  Kubilay Korkut

 VARİS NEDİR ?

Kalp, yüksek basınçla atardamarlara oksijeni yüksek ve besin maddeleri içeren “temiz kanı” pompalar. Hücreler, kanın içinden oksijen ve besin maddeleri alırken, kana karbondioksit ve atık maddeler bırakır. “Kirli kan” toplardamar sistemi ile tekrar kalbe dönüş yapar. Toplardamar içindeki basınç düşüktür. “Kirli kanın” bacaklardan kalbe dönüş yapabilmesi için bacak kaslarından sağlanan pompa gücü ile yerçekimini yenmesi gerekir. Buna ilave olarak toplardamar sistemi içinde kapakçıklar mevcuttur. Bu kapakçıklar yukarıya çıkan kanın yerçekimi etkisiyle aşağıda kaçmasını engeller.



Kapakçıkların toplardamar kanını tutamaması sonucu kan aşağıda birikir. Bu hastalığa “venöz yetersizlik” yani toplardamar yetersizliği adı verilir. Toplardamar yetersizliği hastalığı zaman içinde toplardamarları genişletecek ve damarları gözle görülür hale getirecektir. Bu genişlemeler kılcaldamar şeklinde olabileceği gibi, büyük damarlar halinde de görülebilir. Toplardamarların kılcaldamar veya büyük damak öbekleri halinde büyümesi durumuna varis hastalığı adı verilir. Varis hastalığı toplumda çok yaygın görülen bir hastalıktır.



Venöz yetersizliğe önlem alınmazsa zaman içinde bileğin iç kısımlarında dövme gibi ciltte kahverengi renk değişikliği başlayacaktır. Hastalığın daha da ilerlemesi durumunda bu bölgede “varis ülseri” adı verilen yaralar açılacaktır. Bu yaralar kapanması çok güç yaralardır ve uzun yıllar tedavi gerektirir. Hastanın günlük konforunu da son derece bozar.



VARİS’İN NEDENLERİ NELERDİR ?

Her hastalıkta olduğu gibi genetik geçiş vardır, yani ailede varis hastalığı olanlarda görülme sıklığı artar.

Yaş ilerledikçe toplardamarların ve içindeki kapakçıkların direnci düşer. Hem toplardamarların çapı genişler, hem de kapakçıklarda kaçaklar oluşmaya başlar.  Bu nedenle yaşlılarda varis daha fazla görülür.

Kadınlarda östrojen hormonu ve adet dönemindeki hormon değişiklikleri toplardamar direncini zayıflatır. Bu nedenle kadınlarda daha sık görülür. Hamilelik döneminde bebeğin varlığı ile oluşan bası etkisi toplardamar kan dönüşünü engeller.  Doğum sayısı arttıkça varis hastalığı da kademe kademe artar.

Kilolu kişilerde ve sürekli ayakta sabit duran kişilerde de toplardamar kan dönüşü zorlaşır ve venöz yetersizlik görülür.





VARİS’İN BELİRTİLERİ NELERDİR ?

Varisin görülen en yaygın belirtisi ağrıdır. Bu ağrı özellikle günün akşam saatlerinde ayak tabanı, bilek ve baldırda hissedilir. Bacakları yukarıya kaldırınca ağrı azalır. Yine soğuk suyla ayak banyosu yapılınca ağrı azalır.

Bu ağrı kramp şeklinde şiddetli bir ağrı da olabilir.

Akşam saatleri ayak sırtı ve bilekte oluşan ödem, yani şişlik, yine varis hastalığının belirtilerinden biridir.

Ayak ve baldırda kaşıntı hissi de görülebilir.

Zaman içinde toplardamarlar ya kılcaldamar şeklinde veya top top damar öbekleri halinde gözle görülür hale gelir.

Varis’in daha nadir görülen belirtilerinden biri de “flebit” adı verilen toplardamar tıkanıklığı hastalığıdır. Ani oluşan bu durum çok ağrılı seyreder. Damar boyunca kızarıklık ve ileri derecede hassasiyet olur. Toplardamar boyunca pıhtı ile tıkalı olan bölüm ele sert bir şekilde gelir.

Yine bu pıhtının akciğere atması sonucu “pulmoner emboli” adı verilen hayati riskli bir tabloya yol açabilir. Bu durumda hastanede ve bazen de yoğun bakımda tedavi gerektirir. Nadir de olsa ölüme yol açabilir.

Kaynak: https://www.alikubilaykorkut.com/varis