Trafo Merkezlerinde Nem Etkisi

Yazı Dizisi-3

3 ŞALT TESİSİ ÖZELLİKLERİ ve TASARIMI 
3.1 IEC STANDARTLARINDAKİ ÇEVRESEL GEREKLİLİKLER

1000 Volt üzerindeki ilgili Şalt Tesisi standardı IEC 62271-1: 2007 + A1: 2011 High-Voltage Switchgear and Controlgear.Common Specifications, BS EN 62271-1:2008'e özdeştir.

IEC 62271-1'deki Madde 2.1.1, şalt ve kumanda cihazları için normal servis koşullarını verir.

a) Ortam havası sıcaklığı 40 ° C'yi geçmemelidir ve 24 saatlik bir periyotta ölçülen ortalama değeri 35 ° C'yi aşmamalıdır.
b) d) Ortam havası, toz, duman, aşındırıcı ve / veya yanıcı gazlar, buharlar veya tuz ile önemli ölçüde kirlenmez. Üretici, kullanıcının spesifik gereksinimlerinin bulunmadığı durumlarda hiçbirinin olmadığını varsayacaktır.
c) Nem koşulları aşağıdaki gibidir
i. Bağıl nemin ortalama değeri 24 saat boyunca ölçülüp, % 95'i geçmemelidir
ii. su buharı basıncının ortalama değeri, 24 saatlik bir sürede, 2.2 kPa'yi geçmemelidir
iii. Bağıl nemin ortalama değeri, bir aylık bir süre boyunca, % 90'ı aşmamalıdır.
iv. Su buharı basıncının ortalama değeri, bir aylık periyot boyunca, 1.8 kPa'yı geçmemelidir.

Bu koşullar için yoğunlaşma bazen oluşabilir.

NOT 1 Yüksek nem periyotlarında ani sıcaklık değişiklikleri olduğunda yoğunlaşma beklenebilir.
NOT 2 Yüksek nem ve yoğuşmanın, yalıtımın bozulması veya metalik parçaların aşınması gibi etkilerine karşı koymak için, bu tür koşullar için tasarlanmış şalt cihazları kullanılmalıdır.
NOT 3 Yoğunlaşma, binanın veya mahfazanın özel tasarımı, istasyonun uygun havalandırma ve ısıtması veya nem alma ekipmanı kullanılması ile engellenebilir.

IEC 62271-1, yoğunlaşmanın zaman zaman oluşabileceğini ve ani sıcaklık değişikliklerinin olduğu yerde beklenebileceğini belirtmektedir. Not 3, kullanıcının yoğuşmayı önlemek için çevreyi yönetebileceğini tanımlar. Deneylerin nispeten kısa bir süre içerisinde gerçekleştirildiğine dikkat edilmelidir. Standartta belirtilen uzun süreli etkide kalmanın bağıl nem seviyelerine etkisi test edilmemiştir.

3.2 ÜRETİCİNİN LİTERATÜRÜNDEKİ ÇEVRESEL ETKİLER

Tüm şalt donanımı, IEC 62271-1'in gerekliliklerine uygun olarak belirtilmiştir. Üreticiler, ekipman kullanım talimatlarındaki nitelikli ifadelerin kullanımı ile notlara dikkat çekmektedir. Aşağıda bazı örnekler sunulmuştur.

 Alan nem ve zımpara maddelerinden arındırıldığında (yani devreye alındığında şalt cihazlarının normal çalışması için tatmin edici bir ortam)...2
 DİKKAT: Bağıl nem% 80'i aşmamalı ve sıcaklık ve nem kombinasyonu, ekipmanın içindeki veya cihazdaki yoğunlaşma oluşmayacak şekilde olmalıdır. Bağıl nemin% 80'i aştığı durumlarda yoğuşmayı önlemek için özel tedbirler alın. Bunlara örnek olarak, bir nem sensörü vasıtasıyla ünite ısıtıcılarını çalıştırmak ve tercihen trafo merkezi nem alma ekipmanıyla donatmak sayılabilir. 3
 Ortalama hava nemi % 75'i aşarsa, uygun önlemlerin alınmasını öneririz.4
 İdeal nem oranı %40’ın altı, Standart Koşullarda %60’ın altında olmalıdır (Opsiyonel olarak bu değeri aşınca çalışan ısıtıcılar devreye girmek üzere ayarlanmalıdır.) 5
 Yüksek bağıl nem oranına sahip alanlara veya yüksek yeraltı suyu seviyesine sahip bölgelerde itrafo merkezlerinin kurulması durumunda yoğunlaşmayı önlemeye özellikle dikkat edilmelidir. Bu aynı zamanda suyun içinde bol miktarda bulunan şalt cihazları için de geçerlidir.6
 İdeal koşullar - Nem oranı %40 altı olmalı ve su damlaları oluşmamalıdır. 7

3 AREVA Visax S Installation and Commissioning Manual Technical Handbook MA611(a) Rev 5 (2004) Clause
1.1.1
4 AREVA PIX Installation, Operation and Maintenance Manual No AMT NoT 060-02 (2006) Clause 2.3
5 Hawker Siddeley Switchgear Eclipse Operation and maintenance instructions, Instruction Manual No 55/4154
(2009) Clause 4.1.1
6 Eaton Holec Innovac SVS/08 Technical User Manual Ref 991.137 H, Clause 3.1.1
7 Schneider Electric Genie Range Installation, Operation and Maintenance Instructions Version 002 (2000).
Clause on Maintenance.

3.3 ŞALT SAHASI DÜZENLEMELERİ

3.3.1 Yalıtım Malzemeleri
Geçmişte izolasyonlu yalıtıcılar sırlı porselen veya sentetik reçine bağlı kağıt (SRBP) gibi malzemelerdi. Yaklaşık 30 yıl önce polimerik ve reçine malzemeleri piyasaya sürülmüş ve kullanımı evrensel hale gelmiştir. Bu modern malzemeler porselen ve SRBP'den daha fazla kısmi deşarj olma eğilimi göstermiştir.

3.3.2 Kablo Girişleri ve Bağlantıları
Geçmişte kablolar, beton zemine dökülen borular vasıtasıyla trafo merkezlerine girerdi ve köpük malzemesiyle sonlandırılırdı. Genellikle bentonitle çevrelenen borular, trafo merkezine giren suyu engellerdi.

Modern trafo merkezleri, özellikle sabit tasarımlı, pano tabanı seviyesinde kablo girişine sahiptir. Bunun nedeni kablonun sürüldüğü bölgeye erişim sağlamak için şalt ekipmanlarına yakın, bir kablo kanalı ve galeri inşa etmek gereksinimidir.

Modern panolar hava izolelidir. “BS 2562:1979 Cable Boxes for Transformers and Reactors Madde 7.3”de “Yoğuşmayı en aza indirgemek için havalandırma sağlanacaktır.” Ifadesi bulunmaktadır. Hava almayan panolarda nem oluşumu ile kablo bağlantılarında paslanmaya neden olacağı bilinmektedir. Dolayısıyla pano dışarıdan hava almalı ve bu aynı zamannda pano içindeki havanın bağıl neminin ortam havasıyla aynı olması gerektiği anlamına gelir.

3.3.3 Şalt Tesisleri
Şalt odası ve şalt cihazındaki muhtelif hazneler arasında hava değişimi vardır. Bunun sonucu olarak da şalt cihazındaki sıcaklık ve bağıl nem, Şalt Odasındaki bağıl nem ile aynıdır.

Bundan sonraki yazımızda “ Trafo Odaları, Ekipman Arızalarının Sonuçları ”  anlatılacaktır.