Otomasyon ve Test, Ayar, Dengeleme

Yazı Dizisi-1

M.Selçuk Ercan 

• Siz şartnameyi okudunuz mu?


• Okuduuk..!


• Görmediniz mi, orada TAB diye bir bölüm var?


• Gördük. Sadece devreye alma ve TAB işlemlerini basitleştirmek için otomasyon sisteminin kayıt yeteneğinin olmasından bahsediyordu. Bizimkinde var...


• 15T, U,V,W,X... Tüm bu dokümanları okudunuz mu?


• Yoo..! Otomasyonla ilgili olan sadece 15T idi…


• Biz size o dokümanları boşu boşuna mı verdik, imzayla teslim ettik? Bu kısımların hepsinde otomasyon ve TAB ile ilgili sorumluluklarınız belirtiliyordu.


• Ben şimdiye kadar dört tane 40’ar katlı gökdelen bitirdim, hiçbirinde böyle bir şeyle karşılaşmadım, ilaç fabrikası mı burası?


• Ben de 70 tane 70 katlı bina bitirdim. Burası en büyük petrol şirketinin Orta Asya’daki merkezi. Buradaki bilgisayarların öneminin farkında değil misiniz? Beni mal sahibi ile konuşmak zorunda bırakmayın!

Tartıştığım kişi, yetmiş yaşında bir profesyonel mühendisti. Üzerimizde oluşacak yükü azaltmak için elimden geleni yapmış, hatta üç gökdelen sayısını da bir kampüsü üstü üste koyarak dört yapmış, ağırlığımı artırıp, bu işten kurtulmak istemiştim ama olmamıştı. O zamanların en gelişmiş dizüstü bilgisayarını sadece metin yazmak için kullanan, hatta Windows’taki hesap makinasına güvenmeyip, hesaplarını sürgülü cetvelle yapan bu ihtiyar, bina otomasyonundan neler alacağını bildiği konusunda çok inatçıydı. Toplantıdan çıkıp, Atyrau’nun yapışan balçığında ayakkabımın tekini yolda bırakıp, çorapla yürümeye devam ederken, “Yok, arkadaş! Bu Amerikalıların aya gittiğine ben artık inanmıyorum.” demiştim. Bu aslında Amerikalı ile ilk sürtüşmemiz değildi. Arkadaşlarımız çalışma mantıklarını yazıp gönderdiklerinde, itiraz etmiş ve ben Kazakistan’a gitmek zorunda kalmıştım. Yazdığımız çalışma mantıklarının çok uzun olduğunu, edebil(!) olarak iyi olduğunu ama gereksiz cümleler bulunduğunu, bu kadar uzun yazılan okuyacak zamanının olmadığını söylemişti. Ardından da eklemişti.

“Her bir cihaz için kontrol diyagramı eklemeniz iyi olur. Ben en iyi ondan anlarım.” Kontrol diyagramının ne olduğunu öğrendiğimizde şaşkınlık geçirmiştim. Bizim eski klasik kontrol diyagramları gibi çizimler istiyordu, istediklerini yaptık. Çalışma mantıklarını metin olarak oldukça küçülttük ve istediği diyagramları da çizdik. Bu diyagramları cihaz prensip şemalarının altına gerekli noktalarla çakışacak şekilde ekledik.

Çalışma mantıklarını bu aşamadan sonra zorluk çıkartmadan kabul etmişti ama bize de ciddi bir zaman kaybına neden olmuştu. Şartnameleri ciltletip, kara kaplı kitap haline getiren ve sürekli yanında taşıyan bu adamın inadını bildiğim için itiraz etmeden dediklerini yapmanın yolunu aramaya başladık, ilk yapılacak şey, sadece otomasyona değil, tüm mekanik sisteme ait şartnameleri adım adım okuyup, bu TAB, yani “Testing, Adjusting and Balancing”, Türkçesiyle “Test, Ayar ve Dengeleme” denen şeyin ne olduğunu öğrenmek olacaktı.

Şartnamenin ilişkili kısmı TAD, yani test, ayar ve dengeleme işlemini yapacak firmanın özellikleriyle başlıyordu. TAD bu konuda uzmanlaşmış, en az beş yıldır TAD üzerinde çalışmış bir firma olması gerekiyordu. TAD firmaları teklif vermeden önce teklif vermek istekleri için başvuracaklar, kabul edilirse teklif vereceklerdi. Kod ve Standartlar bölümünde ise, NEBB’ın Çevresel Sistemlerde Test, Ayar ve Dengeleme için belirlenen yöntemsel standartlarla uyumlu olması gerekiyordu. Böylece, NEBB (National Environmental Balancing Bureau) adını da ilk kez duymuştuk, ya da ilk kez dikkatimizi çekmişti. Ayrıca Test, Ayar ve Dengeleme Ashrae tavsiyeleriyle de uyumlu olacaktı, iş kapsamı hız, debi, çalışma noktası ayarları, verilerin kaydı, testlerin uygulanması, raporların hazırlanması ve sunulması ayrıca tavsiye edilen değişikliklerin belirtilmesini içeriyordu. Ayrıca TAD firması ya işletmeye almadan da sorumlu olacak ya da işletmeye almadan sorumlu firmayla işbirliği yapacaktı. TAD firması kullandıkları cihazların kalibrasyonlarının son altı ay içinde yapıldığını belgelerle kanıtlayacaklardı. Doğal olarak bu tür özelliklere uyan bir firma bulmak Dünya’nın bu bölgesinde çok kolay olmayacaktı. Böyle bir ekibin doğrudan ABD’den gelmesinin maliyeti ise çok yüksekti. Amerikalılar buna da bir çözüm buldular, ilaç fabrikaları konusunda deneyimli bir Türk firması seçildi. Bu ekip kendi ekibini yerel elemanlarla takviye etti. Bu aşamadan sonra Amerikalılar TAD Baş Teknisyeni dedikleri bu konuda deneyimli bir elemanı getirerek TAD gerçekleştirecek şirketle çalışmasını sağladılar.

Buraya kadar her şey iyiydi ama hala bizle ilgisini anlayamamıştık.



Yazımızın devamını  bundan sonraki bölümde okuyabilirsiniz.