Koaksiyel Kabloların Montaj Yöntemleri, Uygulama Aşamasında
Yaşanan Sorunları ve Çözümleri

Yazı Dizisi-1

Melih Ören

Özet
Ülkemiz, CATV (Kablolu TV) ve SMATV (Merkezi Uydu Anten Sistemi) uygulamaları, Koaksiyel kabloların en sık kullanıldıkları uygulama alanlarıdır. Eskiden üzerinde Analog sinyal taşınan TV sistemleri, günümüzde hızla Dijitale çevrilmektedir, ayrıca yeni yapılan tüm kurulumlar da Dijital sinyal taşıyacak alt yapı içermektedir. Dijital sinyallere geçiş, izleyici tarafında görüntü kalitesini arttırmıştır. Daha yüksek görüntü kalitesi içeren bu Dijital sistemlerdeki teknik problemlerin sayısı, Analog sistemlere göre daha fazladır. Ortaya çıkan problemlere çözüm üretmek de Analog sistemlere göre daha zordur. Bu konuda alınabilecek en iyi önlem, projelendirme ve kurulum aşamasında doğru yöntemleri izlemek olacaktır. Bildiride montaj yöntemleri ve uygulama aşamasında yaşanılabilecek sorunların çözümleri açıklanmaktadır.

Giriş
Ülkemizde mevcut olan TV sistemlerinde sıkça karşılaşılan problemler şu şekilde sıralanabilir

* Kurulum yapıldığı esnada sağlıklı çalışan sistemlerin bir süre sonra çalışmaması.
* Aynı bina içerisinde bulunan dairelerin büyük bir çoğunluğunda tüm kanallar mevcut iken bazı dairlerde belirli kanalların bulunmaması.
* TV izlerken birçok kanal normal çalışırken, bazı kanallarda(Özellikle HD Kanallar) Dijital Pikselleşme veya anlık donmalar ile karşılaşılması.

Bu ve bunun gibi bir çok problemin kaynağı aslında aynı noktalarda birleşmektedir. Bunları;

2) Malzeme kalitesi
3) Proje üretimi esnasında gözden kaçan detaylar.
4) Montaj sırasında özen gösterilmeyen noktalar.
5) Ekranlamanın önemsenmemesi

şeklinde dört başlıkta toplamamız mümkündür. Yukarıda sıralanmış olan problemler ve bunların çözüm önerileri bu bildirinin konusudur.

1) Kullanılan Malzemelerin Kalitesi:
Her şeyden önce, sistemde kullanılacak olan tüm malzemelerin ilgili standartlara uygun olması gerekmektedir. Üretici firmalardan, sistemde kullanılacak olan malzemelere dair kalite belgelerinin ve test raporlarının kesinlikle istenmesi gerekmektedir. Proje üreten firmaların önerdikleri markalar da kesinlikle dikkate alınmalıdır. Proje firmaları, markaları onaylamadan önce tüm kalite belgelerini ve numunelerini talep eder, onaylarını ona göre verirler. Satın almayı yapan kişilerin, fiyat avantajından ötürü onaylı marka listelerinin dışına çıkması da sıkça görülen bir durumdur ve bu durum kötü sürprizler doğurma riski taşır.

2) Proje üretimi esnasında gözden kaçan detaylar:
Tipik bir SMATV veya CATV projesi üretilirken öncelikli çıkış noktası zayıflamalardır. Kullanılacak olan malzemelere dair zayıflama değerleri de, standartlara göre referans alınır. Bu tip projeler için TS-EN50117-2-4 standardı baz alınmalıdır. Üreticiler, kataloglarda yazılı olan zayıflama değerlerinin önemini bildiklerinden, bunu bir pazarlama aracı olarak kullanırlar ve kataloglarına ulaşabilecekleri veya testleri sonucunda karşılaştıkları en iyi zayıflama değerini yazarlar. Projeyi, üzerine herhangi bir tolerans eklemeden direk standartlarda veya kataloglarda yazılı değere göre hesaplamak, montaj sonrası müdahale edilmesi gereken noktalar doğurabilir. Proje üretimi esnasında hesaplamalar yapılırken, malzemelerde zaman içerisinde oluşacak olan yaşlandırma etkisinin de hesaba katılması gerekir. Örneğin Koaksiyel kabloların, yaşlandırma sonrası zayıflamaların yüzde kaç artacağı bilgisinin üretici firmalara sorulması gerekmektedir. Kaliteli bir Koaksiyel Kablonun zayıflama değerleri, yaşlandırma sonrası %10‘dan fazla yükselme göstermez. İlgili standartda veya kataloglarda yazılı olan zayıflama değerlerinin üzerine en az %10 ekleyerek yapılan hesaplamalar, sistemde zaman içerisinde oluşabilecek yaşlanma etkisine önlem olacaktır. Malzemelerde oluşacak yaşlanmasının yanı sıra, montaj esnasında yapılabilecek hataların da sisteme önceden hesaplaması mümkün olmayan zayıflamalar katacağını unutmamak gerekir. Bu detayların hesaba katılmaması veya kalitesi düşük malzeme kullanılması durumunda en sık karşılaşılan problem, sistemin kurulum esnasında gayet iyi çalışması ancak bir süre sonra (Malzeme kalitesine göre aylar veya yıllar alabilir) problemler ortaya çıkarması şeklinde gözlemlenir.

3) Montaj sırasında özen gösterilmeyen noktalar:
Dijital sinyallerin taşınacağı sistemler, kurulum aşamasında en çok özen gösterilmesi gereken sistemlerdir. Düzgün bir montaj yapmak için dikkat edilmesi gereken konuları aşağıdaki başlıklar altında toplayabiliriz:

3.1) Kablo ile konnektörün uyumulu
olması gerekmektedir. Bahsettiğimiz uyum, konnektörün ölçülerinin, üretilen kabloya uygun olmasıdır. Kablo üreticisi firmlara, ürünlerinin uyumlu olduğu konnektör marka ve modellerinin sorulması iyi bir başlangıç noktası olabilir.

3.2) Doğru aparatların kullanılması:
Günümüzde en sık karşılaşılan problemlerden birisi, montaj esnasında kabloların ucunun maket bıçağı ile açılıyor olmasıdır. Maket bıçağı ile kablo ucunun kesinlikle açılmaması gerekmektedir. Maket bıçağının, kablonun iç iletkenine vereceği hasar, sistem üzerinde yansıyan sinyallere sebep olur. Kablonun ucunun konnektöre takmadan önce hazırlanması için kesinlikle koaksiyel kablo soyma aparatlarının (Örnek, Resim 1) kullanılması gerekmektedir.

















Resim 1

3.3) Kablo ucunun, kullanılacak konnektöre uygun olan ölçülerde soyulması gerekir. Kablo soyma aparatlarının kullanılması durumunda, bu aparatlar otomatik olarak kablonun ucunu, konnektörlere uygun olan ölçülerde soyarlar. Bu tip bir aparatın olmadığı ortamlarda da kabloyu, konnektöre uygun olan ölçülerde soymak çok önemlidir. Resim 2’de kablo ucunun çeşitli ölçülerde soyulmuş olan versiyonlarını görebilirsiniz.





















Resim 2

Kablonun, konnektöre uygun hazırlanmaması durumunda bir kaç senaryo ile karşılaşılabilir:

3.3.1) İç iletken çok kısa:
Bu durumda hiç temas olmayabilir veya daha da kötüsü periyodik temas ile karşılaşılabilir. Örnek, resim 3’de gösterilmiştir.























Resim 3

3.3.2) İç iletken çok uzun:
Bu durumda iç iletkenin, dişi girişe sahip olan malzemeyi bozması söz konusu olabilir. Bunun yanı sıra ekranlama sızıntısı da gözlemlenebilir. Örnek, resim4’de gösterilmiştir.




















Resim 4

3.3.3) Yalıtkan çok uzun:
Bu durumda, bağlantı noktasında konnektörü yeteri kadar sıkmak mümkün olmayacaktır ve ekranlama sızıntısı ortaya çıkacaktır. Bu da dışarıdan, sisteme gürültü girmesine sebep olacaktır. Örnek, resim 5’de gösterilmiştir.



























Resim 5

3.3.4) Yanlış konnektör seçimi:
Düşük kaliteli, vidalı konnektörlerin su geçirmezlik özelliği yoktur, ayrıca ekranlama performansları da çok düşük olduğundan, sisteme elektriksel gürültü girmesine izin verirler. Sıkıştırmalı ve ekranlama sınıfı yüksek bir konnektör seçimi, sistemin sağlığı açısından oldukça önemlidir. Karşılaştırmalı örnek, Resim 6’da gösterilmiştir.



















Resim 6

Bu tip yanlış konnektörlerin kullanılması durumunda, sistemde hasar gören tek nokta kablo olmakla kalmayıp, daha pahalı aktif veya pasif elemanların da bozulmasına sebep olabilirler. Örnek, resim 7 ve resim 8’de gösterilmiştir.























Resim 7























Resim 8

Bundan sonraki yazımızda montaj sırasında özen gösterilmeyen noktalara devam edilecektir.