Kabloların Yangın Performansının Önemi ve Ürün Güvenliği
Yazı Dizisi-3
Alev Altında Devre Bütünlüğü- IEC 60331 Standartları
Zekeriya Şirin

2) Alev Altında Devre Bütünlüğü (Circuit Integrity Under Fire Condition):

Alev altında devre bütünlüğü özelliği, hayati ekipmanların beslemesinde (yangın su pompaları, havalandırma jet fanları, yangın asansörleri, aydınlatmalar) ve yangın alarm, önleme ve haberleşme sistemlerinde kullanılan kabloların taşıması gereken en önemli özelliktir.

Jet fan                                                                                   Yangın suyu pompası
Enerji kabloları için faz-faz arası gerilim altında, zayıf akım kabloları için beyan veya standart, kriter gerilimi altında, 750 0 C sıcaklıkta fonksiyonunu, devre bütünlüğünü kısa devre olmadan en az 180 dakika boyunca sürdürebilmesi simule edilmektedir. Fiber optik kablolar ise fiberlerin ısıdan korunarak test ve test sonrası 15 dakikalık soğuma periyodunda kırılmaması gerekmektedir.























Kablolara alev altında akım iletme özelliği genel olarak mika bantlar ve/veya özel silikon malzemeler, ilave alev bariyer katmanları ile sağlanmaktadır. Yüksek sıcaklığa dayanıklı bu malzemeler yangın altında izolasyon görevi görürken, iletkenin yüksek sıcaklıklarda eriyerek kısa devre olmasını önlemektedir.





















IEC 60331 test düzeneği
Kablonun performansında gerilim seviyesi çok önemli bir rol oynamaktadır. Kablolar yangın altında yapım standartlarında beyan edilen gerilimlere dayanabilmelidir. Benzer kablolar 500 V ve 1000 V testlerinde ayrı ayrı test edildiğinde 500 V testi geçerken daha yüksek gerilim olan 1000 V testte başarısız olmaktadır. Burada 1000 V yüksek gerilim nedeni ile oluşan elektriksel alan stress büyüklüğü kısa devreye neden olmakta ve devre bütünlüğü ortadan kalkmaktadır.





















3 damarlı enerji kablosunda elektriksel alan stres çizgileri























IEC 60331 testine ilave olarak, çapı 20 mm altındaki acil devre kabloları (emergency circuit) ve fiber optik kabloları için EN 50200 standartlarına göre 830 0C alev altında darbeli (en az 15/30/60/90/120 dak.) ve su püskürtmeli EN 50200 Ek- E (en az 30 dak) olan testler bulunmaktadır. Yangın altında kabloların sarsıntıya ve/veya yangın ile devreye giren sprinkler sistemlerindeki sular dahil, itfaiyeci suları gibi dış etkenlere dayanımı simule edilir. Kabloların teste dayandığı süre PH ifadesi ile belirtilir. Örneğin PH 120, kablonun 120 dakika boyunca fonksiyonunu sürdürdüğünü gösterir.





















EN 50200 Ek -E testi (darbeli ve su püskürtmeli)

Bundan sonraki yazımızda “ Düşük Duman Yoğunluğu ” anlatılacaktır.