Asansör ve Yürüyen Merdiven İşlerinde

İş Sağlığı ve İş Güvenliği

Yazı Dizisi-4

Mustafa Kavukçu

3- TÜRKİYE'de  YASAL MEVZUAT

3.1- 6331(3) SAYILI KANUNUN GETİRDİKLERİ

MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk,
hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.

Kapsam ve istisnalar
MADDE 2 – (1) Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine,çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet
konularına bakılmaksızın uygulanır.

(2) Ancak aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz:

a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı’nın faaliyetleri.
b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.
c) Ev hizmetleri.
ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar.
d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.

İşverenin Genel Yükümlülüğü;

Madde 4 – (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;
a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve  mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.
b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.
c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.
d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.
(2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.
(3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.
(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz

Özetle 6331 sayılı Kanun temel olarak aşağıda belirtilenleri ifade  etmektedir.
Kamu ve özel sektör ayrımı gözetmeksizin tüm çalışanlar kanun  kapsamına alındı.

1. Kuralcı bir yaklaşım yerine önleyici yaklaşım esas alındı.
2. İşyerleri, yapılan işin niteliğine göre tehlike sınıflarına ayrılıyor. (NACE Kodları ile)
3. Bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi gibi uzman personel görev yapacak.
4. İşverenler ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alabilecek.
5. Devlet, 10’dan az çalışanı olan işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri giderlerini destekleyecek.
6. İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleme adına önceden risk değerlendirmesi yapılacak.
7. Çalışanlar belli aralıklarla sağlık gözetiminden geçirilecek.
8. İş kazaları ve meslek hastalıklarının kayıtları daha etkin ve güncel hale getirilecek.
9. Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu tüm işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulacak.
10. İşyerlerinde acil durum planları hazırlanacak.
11. İşveren tüm çalışanlarını, iş sağlığı ve güvenliği ile çalışma hayatına dair hak ve sorumlulukları hakkında bilgilendirecek.
12. Çalışanlar işyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine aktif katılım sağlayacak.
13. Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kaldığında çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilecek.
14. Birden fazla işverenin olduğu yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusunda koordinasyon sağlanacak.
15. Hayati tehlike durumunda işyerlerinin tamamında veya bir bölümünde iş durdurulabilecek.

16. Büyük endüstriyel kaza riski taşıyan işyerleri, güvenlik raporu ve kaza önleme politika belgesi olmadan işe başlayamayacak.
17. Kanununun uygulanmasını kolaylaştırmak için, etkin idari yaptırım uygulanacak.

3.2- İŞVEREN AÇISINDAN GETİRDİKLERİ
1. İş sağlığı ve güvenliği koşullarını iyileştirme ve bunun sürekliliğini sağlama.
2. Çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu dikkate alma.
3. Risk değerlendirme raporlarını da göz önünde bulundurarak genel bir önleme politikası geliştirme.
4. Mesleki risklerin önlenmesi için, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbiri alma.
5. Çalışma ortamında gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yaptırma.
6. İzleme, denetleme ve uygunsuzlukları giderme.
7. Çalışanların hayati tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alma.
8. Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda koordinasyon sağlama.

3.3- ÇALIŞANLAR AÇISINDAN GETİRDİKLERİ
1. Sayı sınırı olmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinden yararlanma.
2. İşyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları ile ilgili görüş verme ve aktif katılım sağlayabilme.
3. Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalması durumunda, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınma.
4. İş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim alıp, bilgilenme.
5. İş sağlığı ve güvenliği konularında temsil edilme.

6. Kendisinin ve çalışma arkadaşlarının sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmeme.
7. Kendilerine verilen üretim ve korunmayla ilgili tüm araç ve donanımları doğru kullanma.

3.4- İŞVEREN ve ÇALIŞANLARIN ISG KURALLARI ve SORUMLULUKLARINI YERİNE GETİRMEDE NİHAİ AMAÇ
1. Sağlıklı ve Güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak
2. Çalışanları çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik  risklerine karşı korumak
3. Çalışanların Sağlık ve Güvenliğini sağlamak ve geliştirmek
4. Üretimde güvenliği ve sürekliliği(devamlılığı) sağlamak,
5. Kalite ve Verimliliği artırmak,
Not: İş sözleşmesi ile çalışanların Md. 19 belirtilen yükümlülüklerini kendisine yazılı olaral hatırlatıldığı haldeyerine getirmemesi, işveren bakımından iş sözleşmesinin4857(2) sayılı kanunun 25’inci maddesine göre haklı nedenle derhal fesih hakkı doğurur (09.12.2014 tarihli Kanun tasarısı)